موارد و مقدار مصرف:
الف) درمان نگهدارنده طولانی مدت آسم؛ پیشگیری از اسپاسم نایژه‌ای در بیماران مبتلا به آسم شبانه یا بیماری قابل برگشت انسداد راه هوایی قابل برگشت مستلزم درمان منظم با آگونیست‌های کوتاه اثر گیرنده بتا.
بزرگسالان و کودکان بزرگتر از ۴ سال: صبح و شب یک پاف (۵۰ میکروگرم) با فاصله ۱۲ ساعت استنشاق می‌شود.
ب) جلوگیری از اسپاسم نایژه‌ای ناشی از ورزش.
بزرگسالان و کودکان بزرگتر از ۴ سال: ۲ پاف (۵۰ میکروگرم) حداقل نیم ساعت قبل از ورزش استفاده می‌شود. دوزهای اضافی نباید با فاصله ۱۲ ساعت استفاده شوند.
توجه: بعد از مصرف سالمترول اسپاسم‌های نایژه‌ای متناقض (که می‌تواند خطرناک باشد) گزارش شده است. در صورت بروز چنین وضعیتی، باید سالمترول بلافاصله قطع و درمان دیگری جایگزین شود.
پ) بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) یا آمفیزم.
بزرگسالان و کودکان بزرگتر از ۴ سال: یک پاف (۵۰ میکروگرم) صبح و شب با فاصله ۱۲ ساعت مصرف می‌شود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: حساسیت مفرط به دارو یا فرمولاسیون آن.
موارد احتیاط : بتا دو آگونیست‌های طولانی اثر ریسک مرگ و میر ناشی از آسم را افزایش می‌دهند. در مطالعه SMART در سال ۲۰۰۶ سالمترول به میزان کم ولی قابل توجه مورتالیتی را افزایش داد. میزان این خطر در نژاد آفریقایی – آمریکایی بیشتر است. این دارو باید به عنوان درمان کمکی در کسانی که به تنهایی با کورتیواستروئیدهای استنشاقی یا دو درمان نگهدارنده کنترل نشده‌اند، استفاده شود.
موارد نادری از واکنش‌های برونکواسپاستیک متناقض بدنبال مصرف دارو گزارش شده است. همچنین مواردی از واکنش‌های حساسیتی فوری مانند کهیر، آنژیوادم، بثورات جلدی و برونکواسپاسم نیز گزارش شده است. مصرف بیش از مقدار توصیه شده باعث واکنش‌های جانبی شدید و مرگ و میر می‌شود. مواردی از اسپاسم حنجره و تورم آن (Stridor) بدنبال مصرف دارو رخ داده است. داروهای طولانی اثر مثل سالمترول نباید در درمان حملات حاد آسم استفاده شوند. چون باعث علائم تنفسی شدید و گاهی کشنده می‌شوند. این دارو تنها به عنوان درمان کمکی در کنار کورتیکواستروئیدها استفاده می‌شود که در این موارد نباید دوز کورتیکواستروئید کاهش یافته یا دارو متوقف شود. ضمن شروع این دارو از نظر شدت علائم بیمار را بررسی کنید.
در بیماران با بیماری‌های قلبی – عروقی مانند آریتمی، فشارخون بالا یا نارسایی قلبی با احتیاط به کار رود. چون این داروها باعث افزایش فشارخون و ضربان قلب و تحریک CNS شده و ریسک آریتمی را افزایش می‌دهند. در بیماران مبتلا به دیابت، گلوکوم، نارسایی کبد، پرکاری تیروئید، هایپوکالمی و صرع با احتیاط استفاده شود.
ایمنی و اثربخشی دارو در کودکان کمتر از ۴ سال اثبات نشده است.
به بیماران توضیح دهید که در حملات حاد آسم تنها از بتاآگونیست‌های کوتاه اثر استفاده کنند.
تداخل دارویی:
مصرف همزمان با آگونیست‌های بتا، تئوفیلین، یا سایر متیل گزانتین‌ها ممکن است به عوارض احتمالی قلبی با مصرف بیش از حد سالمترول منجر شود.
مصرف همزمان با مهارکننده‌های MAO یا ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای خطر عوارض شدید قلبی را به دنبال خواهد داشت. از مصرف سالمترول تا ۱۴ روز بعد از مصرف مهارکننده‌های MAO اجتناب شود.
مکانیسم اثر:
اثر گشادکننده نایژه: سالمترول به طور انتخابی گیرنده‌ها را تحریک می‌کند و به گشاد شدن نایژه منجر می‌شود. همچنین آزاد شدن هیستامین از ماست سل موجود در دیواره مجرای تنفسی را مهار کرده و به گشاد شدن عروق و افزایش حرکات مژک‌ها منجر می‌شود.
فارماکوکینتیک:
جذب: به دلیل مقدار درمانی کم، غلظت سیستمیک سالمترول بعد از استنشاق کم یا غیر قابل ردیابی است.
پخش: به میزان زیادی به پروتئین‌های پلاسما پیوند می‌یابد (۹۹-۹۴ درصد).
متابولیسم: به میزان زیاد از طریق هیدروکسیلاسیون متابولیزه می‌شود.
دفع: عمدتاً از طریق مدفوع دفع می‌شود.
اشکال دارویی:
Inhaler: ۲۵, ۵۰ mcg/dose
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: آگونیست انتخابی گیرنده.
طبقه‌بندی درمانی: گشادکننده نایژه.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده C
ملاحظات اختصاصی:
۱- این دارو در بیماران مبتلا به آسم که بیماری آنها با مصرف آگونیست‌های بتا – دو استنشاقی کوتاه اثر مانند آلبوترول (سالبوتامول) کنترل می‌شود، نباید استفاده شود.
۲- سالمترول نباید بیش از دو بار در روز (صبح و شب) و بیش از مقادیر توصیه شده مصرف شود. در صورت بروز علائم با وجود مصرف منظم دو بار در روز سالمترول، تجویز آگونیست بتا-دو استنشاقی کوتاه اثر برای بیمار در نظر گرفته شود.
۳- به بیمارانی که با وجود مصرف سالمترول دچار آسم می‌شوند، توصیه می‌شود از آگونیست‌های استنشاقی کوتاه اثر فقط در صورت نیاز استفاده کنند.
۴- سالمترول جایگزین کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا استنشاقی نیست.
۵- بیمارانی که دارو را دو بار در روز مصرف می‌کنند، نباید برای جلوگیری از اسپاسم نایژه‌ای ناشی از ورزش مقادیر بیشتر استفاده کنند.
نکات قابل توصیه به بیمار:
۱- استفاده صحیح از سالمترول را بیاموزید.
۲- قبل از استنشاق ظرف دارو را خوب تکان دهید.
۳- برای حصول اثر مطلوب، دارو را تقریباً به فاصله هر ۱۲ ساعت استنشاق کنید؛ رعایت فاصله مصرف را حتی در صورت احساس بهبودی ادامه دهید.
۴- این دارو خاص رفع نشانه‌های حاد اسم نیست. برای رفع نشانه‌های حاد اسم از نایژه‌گشای استنشاقی کوتاه اثر استفاده کنید.
۵- در صورت عدم رفع کافی نشانه‌ها با استفاده از آگونیست‌های کوتاه اثر، یا در صورت استنشاق بیش از دو بار در روز به پزشک اطلاع دهید. این امر ممکن نشانه تشدید آسم باشد.
۶- در صورت استفاده منظم روزانه از آگونیست‌های ?۲ کوتاه اثر از قبل، باید آنها را قطع و فقط هنگامی استفاده کنید که نشانه‌های آسم با وجود مصرف سالمترول وجود داشته باشند.
۷- مصرف کورتیکواستروئید استنشاقی خود را ادامه دهید. از مصرف داروهای دیگر بدون مشورت پزشک خودداری کنید.
۸- اگر دارو را برای جلوگیری از اسپاسم نایژه‌ای ناشی از ورزش مصرف می‌کنید، آن را ۶۰-۳۰ دقیقه قبل از ورزش استفاده کنید.
مصرف در سالمندان: این دارو مانند سایر آگونیست‌ها در بیماران سالخورده مبتلا به بیماری قلبی – عروقی با احتیاط فراوان تجویز شود.
مصرف در کودکان: بی‌ضرری و اثربخشی مصرف این دارو در کودکان کوچکتر از ۴ سال ثابت نشده است.
مصرف در شیردهی: از آنجا که ترشح این دارو در شیر مادر مشخص نیست، در دوران شیردهی با احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: سردرد، سردرد سینوسی، لرزش، عصبانیت، سرگیجه.
قلبی – عروقی: تاکیکاردی، طپش قلب، آریتمی بطنی.
گوش، حلق، بینی: عفونت مجاری فوقانی تنفسی، التهاب حلق- بینی، اختلال سینوسی یا حفره بینی.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، اسهال، سوزش سر دل.
تنفسی: سرفه، عفونت مجاری تحتانی تنفسی، اسپاسم نایژه‌ای.
سایر عوارض: واکنش‌های حساسیت مفرط (بثورات پوستی، کهیر)، درد پشت و مفصل، درد عضلانی.
مسمومیت و درمان:
تظاهرات بالینی: تشدید عوارض جانبی فارماکولوژیک مربوط به آگونیست‌های بتا، یعنی تاکیکاردی، آریتمی، لرزش، سردرد، و کرامپ‌های عضلانی. مصرف بیش از حد دارو از نظر بالینی می‌تواند به طولانی شدن قابل ملاحظه فاصله QT منجر شود که می‌تواند آریتمی بطنی ایجاد کند. ایست قلبی و مرگ ممکن است با سوء مصرف سالمترول بروز کند. سایر علائم مصرف بیش از حد عبارت‌اند از کمی پتاسیم و زیادی قند خون..
درمان: درمان با سالمترول و تمام داروهای محرک گیرنده بتا قطع، درمان حمایتی انجام و استفاده از مسدودکننده‌های گیرنده بتا در نظر گرفته شود. البته باید در نظر داشت که این داروها می‌توانند سبب اسپاسم نایژه شوند. پیگیری وضعیت قلبی در موارد مصرف بیش از حد سالمترول توصیه شده است. دیالیز درمان مناسبی نیست.
