موارد و مقدار مصرف:
الف) آندومتریوز خفیف
بزرگسالان: دارو به صورت ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز خوراکی به مدت ۳ تا ۶ ماه مصرف می‌شود. درمان ممکن است تا ۹ ماه ادامه یابد. ادامه درمان برحسب پاسخ بیمار است.
ب) آندومتریوز متوسط ـ شدید
بزرگسالان: دارو به صورت ۴۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز خوراکی به مدت ۳ تا ۶ ماه مصرف می‌شود. درمان ممکن است تا ۹ ماه ادامه یابد.
پ) بیماری فیبروسیستیک پستان
بزرگسالان: مقدار mg/day 400-100 در دو مقدار منقسم مصرف می‌شود و این برنامه درمانی به مدت ۶-۲ ماه به طور مداوم دنبال می‌شود.
ت) پیشگیری از آنژیوادام ارثی
بزرگسالان: مقدار ۲۰۰ میلی‌گرم ۳-۲ بار در روز مصرف می‌شود تا پاسخ مطلوب به‌دست آید. مقدار مصرف باید هر ۳-۱ ماه به نصف برسد. در صورت عود بیماری، دوز مجدداً به ۲۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز افزایش یابد. تنظیم دوز با احتیاط صورت گیرد.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: بیماری شدید قلبی یا کلیوی (احتباس الکترولیت و مایعات ناشی از مصرف این دارو ممکن است این حالات را وخیم تر کند)، بیماری کبدی (اختلال در دفع این دارو ممکن است موجب تجمع سمی آن شود)، خونریزی غیرطبیعی دستگاه تناسلی با علت نامشخص (دانازول ممکن است رشد بافتهای سرطانی در پروستات یا پستان را تحریک کند)، زنان حامله و مادران شیرده (مطالعات انجام شده در حیوانات نشان داده است که مصرف آندروژن‌ها در دوران حاملگی موجب عضلانی شدن جنین می‌شود).
موارد احتیاط: دارو سبب اثرات آندروژنیک برگشت‌ناپذیر می‌شود. استروئیدهای آنابولیک باعث تغییرات لیپیدهای خون و افزایش احتمال آترواسکلروز می‌شود. مصارف طولانی مدت دارو باعث آدنوم‌های خوش‌خیم کبدی می‌شود. دارو می‌تواند باعث افزایش خوش‌خیم فشار داخل مغز شود (سودوتومورسربری)، بیمار را از نظر علائمی مانند سردرد، تهوع/ استفراغ، تغییرات بینایی و ادم پاپی مانیتور کنید.ترومبوآمبولیسم و وقایع ترومبوتیک به دنبال مصرف دارو گزارش شده است. در موارد دیابت، احتباس مایعات (مانند بیماریهای قلبی ـ عروقی، کلیوی) بیماریهای کبدی و پورفیری با احتیاط استفاده شود. ایمنی و اثربخشی دارو در کودکان اثبات نشده است. قبل از شروع درمان حتماً تست حاملگی انجام شود، متد غیر هورمونی پیشگیری از بارداری ضمن درمان استفاده شود.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: سرگیجه، سردرد، اختلال در به خواب رفتن، خستگی، عصبانیت، رعشه، تحریک‌پذیری، اضطراب، افسردگی، پارستزی، ناپایداری روانی، سودو تومور سربری.
قلبی ـ عروقی: افزایش فشارخون.
پوست: آکنه، پرمویی، چرب شدن مو یا پوست.
چشم: اختلال بینایی.
دستگاه گوارش: گاستروآنتریت، تغییر اشتها، یبوست، اسهال، تهوع، استفراغ.
کبدی: یرقان برگشت‌پذیر، اختلال کبدی.
ادراری ـ تناسلی: هماچوری، اثرات هیپواستروژنیک مثل فلاشینگ، تعریق، واژینیت (شامل خارش، خشکی و سوزش)، خونریزی واژینال، بی‌نظمی قاعدگی، تحریک‌پذیری.
سایر عوارض: اسپاسم یا کرامپهای عضلانی، برافروختگی، تعریق، واژینیت، خونریزی مهبلی، ایجاد بی‌نظمی‌های قاعدگی، خیز، افزایش وزن بدن، خشن شدن صدا، بزرگ شدن کلیتوریس، آتروفی بیضه، کاهش اندازه پستان، تغییر میل جنسی.
مسمومیت و درمان:
هیچ‌گونه توصیه خاصی در دسترس نیست. معده را می‌توان با واداشتن بیمار به استفراغ یا شستشو تخلیه کرد. سپس، با مصرف زغال فعال می‌توان جذب دارو را کاهش داد. درمان مصرف بیش از حد دارو حمایتی است.
تداخل دارویی:
دانازول باعث افزایش سطح پلاسمایی کاربامازپین می‌شود. بیمار را به دقت مانیتور کنید.
دانازول ممکن است اثر داروهای ضدانعقاد از گروه شبه وارفارین را تشدید کند و زمان پروترومبین را افزایش دهد.
این دارو ممکن است غلظت‌های پلاسمایی سیکلوسپورین را افزایش دهد.
مکانیسم اثر:
اثر ضد استروژن: دارو با مهار تولید گنادوتروپین‌های هیپوفیزی باعث مهار محور هیپوفیز ـ تخمدان می‌شود. این دارو موجب غیر فعال و آتروفی شدن بافتهای سالم و بافتهای نابه‌جای آندومتر می‌شود. همچنین، این دارو سرعت رشد بافتهای غیرطبیعی و گرهی در پستان را در بیماری فیبروسیستیک پستان کاهش می‌دهد.
اثر آندروژنی: دانازول غلظت‌های اجزای C1 و C4 کمپلمان را افزایش می‌دهد. در نتیجه، تعداد و شدت حملات ناشی از آنژیوادم ارثی را کاهش می‌دهد.
اثر ایمنو ساپرسیو: دارو باعث کاهش سطح ایمنوگلوبین M,G و A می‌شود.
فارماکوکینتیک:
جذب: مقدار جذب شده به مقدار مصرف بستگی ندارد. دو برابر کردن مقدار مصرف تنها به میزان ۴۰-۳۴ درصد موجب افزایش جذب می‌شود.
پخش: مشخص نیست.
متابولیسم: به ۲-هیدروکسی ـ متیل اتیسترون متابولیزه می‌شود.
دفع: مشخص نیست.
اشکال دارویی:
Capsule: 100,200mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: آندروژن
طبقه‌بندی درمانی: ضد استروژن، آندروژن
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده X
نام‌های تجاری: Danogen
ملاحظات اختصاصی:
۱- از آنجایی که مصرف این دارو ممکن است موجب اختلال در عملکرد کبد شود، انجام آزمونهای عملکرد کبد به طور مرتب ضروری است.
۲- در درمان آندومتریوز و بیماری فیبروسیستیک پستان، مصرف دانازول باید از دوران قاعدگی شروع شود.
۳- قبل از شروع درمان با دانازول، باید احتمال حاملگی رد شود. بیماران زن در طول درمان با دانازول از روشهای مؤثر جلوگیری از حاملگی استفاده کنند.
۴- اختلالات ترومبوتیک، ترومبوآمبولیسم، ترومبوز سینوس ساژیتال و سکته مغزی به دنبال مصرف دارو گزارش شده است.
۵- مصارف طولانی مدت باعث آدنوم‌های خوش‌خیم کبدی شده که معمولاً بدون علامت بوده ولی ممکن است باعث خونریزی‌های حاد داخل شکمی شوند. تست‌های کبدی بیمار به دقت مانیتور شود.
۶- موارد متعددی از افزایش خوش‌خیم فشار داخل مغز به دنبال مصرف دارو گزارش شده است. در صورت بروز ادم پاپی، سردرد، تهوع/ استفراغ، اختلالات بینایی، مصرف دارو متوقف شده و بیمار به نورولوژیست ارجاع شود.
۷- قبل از شروع درمان جهت فیبروز کیستیک سینه، سرطان سینه در بیمار رد شود.
۸- دانازول را باید هنگامی استفاده کرد، که سایر درمان‌های موجود مؤثر نباشند.
نکات قابل توصیه به بیمار:
۱- در طول مصرف دانازول از روشهای غیر هورمونی جلوگیری از حاملگی استفاده کنید، زیرا قرصهای هورمونی جلوگیری کننده از حاملگی ممکن است در طول درمان با این دارو تخمک‌گذاری را متوقف نسازند.
۲- در صورت تغییر صدا یا بروز خصوصیات مردانه، مصرف دارو را فوراً قطع کنید. برخی از اثرات آندروژنیک (مانند خشن شدن صدا) ممکن است با قطع مصرف دارو برگشت‌پذیر نباشند.
۳- طی مصرف دانازول برای درمان بیماری فیبروسیستیک، پستانها را به طور منظم بررسی کنید. در صورت بزرگ شدن گره‌های پستان در طی درمان، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
۴- آمنوره معمولاً از ۸-۶ هفته بعد از درمان با این دارو در زنان بروز می‌کند.
۵- پیگیری مرتب مایع منی در مردان ممکن است لازم باشد.
۶- به بیمار آموزش دهید تا علائمی مانند تهوع، استفراغ، سردرد، اختلالات بینایی که دال بر سودو تومور سربری می‌باشد را گزارش دهد.
مصرف در سالمندان: دانازول در این بیماران باید با احتیاط مصرف شود. مردان سالخورده باید از نظر بروز هیپرتروفی پروستات تحت مراقبت باشند. در صورت بروز نشانه‌های هیپرتروفی پروستات یا کارسینوم پروستات، باید مصرف دانازول قطع شود.
مصرف در شیردهی: به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی شدید در شیرخوار، قطع شیردهی یا قطع مصرف دارو (بسته به اهمیت مصرف دارو در مادر) باید صورت گیرد.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی:
زمان پروترومبین (بخصوص در بیمارانی که داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند) ممکن است افزایش یابد. دارو باعث افزایش آنزیمهای کبدی می‌شود.
