موارد و مقدار مصرف:
الف) پارکینسون ایدیوپاتیک.
بزرگسالان: مقدار یک میلی گرم در روز اول و دو میلی گرم در روز دوم مصرف می‌شود. سپس، هر ۵-۳ روز دو میلی گرم اضافه می‌شود تا مقدار مصرف به mg/day ۱۰-۶ برسد. این مقادیر معمولاً در سه مقدار منقسم همراه با غذا و در صورت لزوم ، در چهار مقدار منقسم (آخرین مقدار باید قبل از خواب مصرف شود) استفاده می‌شود. برای درمان پارکینسونیسم متعاقب آنسفالیت ممکن است مصرف مقدار mg/day 15-12 ضروری باشد. بیمارانی که لوودوپا مصرف می‌کشد، ۶-۳ میلی گرم دارو در روز نیاز دارند.
ب) پارکینسونیسم ناشی از مصرف دارو.
بزرگسالان: ۱۵-۵ میلی گرم روزانه .
مکانیسم اثر:
اثر ضد پارکینسون: تری هگزی فنیدیل با مسدود کردن گیرنده‌های کولینرژیک مرکزی به تعادل فعالیت کولینرژیک در هسته‌های قاعده‌ای مغز (basal ganglia) کمک می‌کند. همچنین، این دارو ممکن است از طریق وقفه در برداشت مجدد و ذخیره دوپامین در محل گیرنده‌های مرکزی، اثرات دوپامین را طولانی سازد.
تداخل دارویی:
مصرف همزمان با آمانتادین ممکن است عوارض جانبی ضد کولینرژیک تری هگزی فنیدیل را تشدید کند و موجب بروز اغتشاش شعور و توهمات شود. دوز تری هگزی فنیدیل را قبل از شروع آمانتادین کم کنید.
مصرف همزمان با هالوپریدول یا فنوتیازینها ممکن است اثربخشی ضد سایکوتیک این داروها را، کاهش دهد. مصرف همزمان با فنوتیازین نیز ممکن است خطر بروز عوارض جانبی ضد کولینرژیک را افزایش دهد.
مصرف همزمان با داروهای مضعف CNS، مانند آرام بخشها، داروهای تسکین‌بخش ـ خواب آور و الکل اثرات تسکین بخش تری هگزی فنیدیل را افزایش می‌دهد.
در صورت مصرف همزمان با لوودوپا، مقدار مصرف هر دو دارو ممکن است احتیاج به تنظیم داشته باشد، زیرا اثرات سینرژیک ضد کولینرژیک و احتمالاً افزایش متابولیسم لوودوپا در دستگاه گوارش (ناشی از کاهش حرکات معده ، و تأخیر در تخلیه معده ) بروز خواهد کرد.
ضد اسیدها و داروهای ضد اسهال ممکن است جذب تری هگزی فنیدیل را کاهش دهند.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: عصبانیت، سرگیجه، سردرد، بی قراری، توهمات، بی‌خوابی، اغتشاش شعور و هیجان (در سالمندان)، ضعف، خواب آلودگی.
قلبی ـ عروقی: تاکیکاردی، طپش قلب ، کمی فشار خون در حالت ایستاده.
بینی، حلق، چشم و گوش: تاری دید، میدریاز، افزایش فشار داخل چشم.
دستگاه گوارش: یبوست، خشکی دهان، تهوع، استفراغ.
ادراری ـ تناسلی: احتباس ادرار یا تأخیر در دفع ادرار ، ناتوانی جنسی.
مسمومیت و درمان:
تظاهرات بالینی: تحریک مرکزی و به دنبال آن افسردگی، همراه با نشانه‌های سایکوتیک، عدم درک زمان، مکان و ارتباطهای فردی، آشفتگی و توهم و بی قراری. اثرات محیطی ممکن است شامل مردمکهای گشاد و غیرفعال، تاری دید، پوست گرم خشک و برافروخته، خشکی مخاطها، اشکال در بلع، کاهش یا عدم وجود صداهای روده‌ای، احتباس ادرار، هیپرترمی، سردرد، تاکیکاردی، زیادی فشار خون و افزایش تنفس باشد.
درمان: در صورت لزوم، عمدتاً شامل اقدامات علامتی و حمایتی است. راه تنفسی باید باز نگه داشته شود. در صورت هوشیار بودن بیمار، باید وی را وادار به استفراغ کرد (یا معده او را شستشو داد) و به دنبال آن مصرف مسهل نمکی و ذغال فعال از جذب بیشتر دارو جلوگیری می‌کند. در موارد شدید، فیزوستیگمین ممکن است برای تخفیف اثرات ضد موسکارینی تری هگزی فنیدیل به کار رود. برای درمان شوک، برحسب نیاز، می‌توان از مایعات استفاده کرد. دیازپام برای کنترل نشانه‌های سایکوتیک، و پیلوکارپین (به داخل چشمها چکانده می‌شود) برای رفع میدریاز استفاده می‌شود. در صورت بروز احتباس ادرار، گذاشتن سوند ممکن است ضروری باشد.
فارماکوکینتیک:
جذب: بعد از مصرف خوراکی به سرعت جذب می‌شود.
پخش: از سد خونی: مغزی عبور می‌کند. در مورد انتشار دارو در سایر قسمتهای بدن اطلاعات کمی در دست است.
متابولیسم: سرنوشت دقیق متابولیک دارو مشخص نیست.
دفع: به صورت داروی تغییر نیافته و متابولیتها از طریق ادرار دفع می‌شود. نیمه عمر دارو ۱۰-۶ ساعت است.
موارد منع مصرف و احتیاط :
موارد منع مصرف: سابقه حساسیت به دارو.
موارد احتیاط: گلوکوم با زاویه باریک، اختلالات قلبی، آترواسکلروز، اختلالات کلیوی، اختلالات کبدی، زیادی فشار خون، بیماری انسدادی دستگاه گوارش یا مجاری ادراری ـ تناسلی یا هیپرتروفی مشکوک پروستات.
اشکال دارویی:
Tablet: ۲, ۵mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: ضد کولینرژیک.
طبقه‌بندی درمانی: ضد پارکینسون.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده C
ملاحظات اختصاصی:
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی ضد کولینرژیک ها، رعایت موارد زیر نیز توصیه می‌شود:
۱ـ بیمار از نظر بروز تأخیر در دفع ادرار پیگیری گردد.
۲ـ ارزیابی گونیوسکوپیک (gonioscopic) و اندازه گیری دقیق فشار داخل چشم، بخصوص در بیماران بزرگتر از ۴۰ سال پیگیری شود.
۳ـ بیماران ممکن است نسبت به این دارو تحمل نشان دهند و به مقادیر بیشتر دارو نیاز داشته باشند.
۴ـ به علت خطر عدم خروج حرارت از بدن، در هوای گرم دارو را با احتیاط مصرف کنید.
نکات قابل توصیه به بیمار:
۱ـ تا مشخص شدن عوارض CNS دارو، از فعالیتهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند بپرهیزید.
۲ـ علائم عدم خروج یا احتباس ادرار گزارش داده شود.
۳ـ در صورت بروز ناراحتی گوارشی، دارو با غذا مصرف شود.
مصرف در سالمندان: این دارو در بیماران سالخورده، با احتیاط تجویز شود. در این بیماران مقادیر کمتر تجویز می‌شود.
مصرف در شیردهی: این دارو ممکن است در شیر ترشح شده و موجب بروز مسمومیت در نوزاد شود. شیردهی در دوران مصرف این دارو توصیه نمی شود. دارو ممکن است تولید شیر را کاهش دهد.
