خواص بالنگ
بالنگ در کتب طب سنتی با نام «اترج کبیر» آمده است. میوه آنرا به فارسی بالنگ گویند و از نظر گیاه شناسی واریته از بادرنگ است.
این درختچه دارای میوه های زشتی است که گاهی به وزن یک کیلو گرم نیز می رسد. نوع دیگری از بالنگ را به فارسی «بادرنگ» می نامند و رد رکتب طب سنتی با نامهای بادرنج، باذرنج و اترج صغیر آمده است.
بالنگ درختچه ای است به شکل غیر منظم، برگ آن با کمی اختلاف شبیه سایر مرکبات ولی میوه آن به کلی متفاوت و نوع کبیر آن در ابعاد یک خربزه کوچک است. شکل آن دراز از یک طرف متصل به شاخه کمی پهن و از طرف دیگر به نوک باریکی ختم می شود.
پوست آن به رنگ زرد طلایی خیلی ضخیم، موج دار و دارای برآمدگی هایی مانند تاول درشت است. قسمت عمده میوه را با پوست زرد و گوشت سفید داخل پوست را گرفته و تقریباً جای برای پولپ ترش غیر خوراکی وسط آن باقی نگذارده است. گل آن سفید می باشد.
بالنگ دارای پوست زرد رنگ طلایی، با بوی معطر، به خصوص نوع کوچک آن که پوستش صاف است، معطرتر است.
قسمت گوشتی سفید متصل به پوست خارجی آن ضخیم و کمی شیرین و قسمت پولپ وسط ان که در میان پرده های ضخیم طولانی واقع شده است، دارای الیاف و غلاف های پر از مایعی است که در بعضی انواع شیرین و در برخی ترش می باشد.
تخم های آن که در قسمت پولپ آن واقع است کمی داراز و در غلاف سفیدی واقع و مغز، سفید و کمی تلخ است.
از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی پوست زرد آن کمی گرم و خشک است و شحم آن یا به عبارت دیگر قسمت گوشت سفید داخلی متصل به پوست زرد آن در ارقامی که این قسمت شیرین است از نظر طبیعت سرد و تر و خشک و برگ و شکوفه آن گرم وخشک است.
از نظر خواص معتقدند که پوست زرد آن برا ی تقویت قلب و دماغ و کبد، سرد و معده احشای داخل شکم مفید است و برای تحلیل بادها و نفخ و کمک به هضم غذا مؤثر می باشد. بخصوص مربای آن با عسل؛ البته با خوردن مربای آن اسراف نباید شود زیرا هضم آن مشکل می شود.
دم کرده پوست زرد خشک شده آن مسکن قی صفراوی و جویدن آن خوشبو کننده دهان است.
اگر پوست و گوشت سفید خشک شده آن را در لابه لای لباسها بگذارند مانع بید زدن می شوند.
روغن پوست زرد بالنگ :
پوست زرد ۶ عدد بالنگ را گرفته در یک کیلو گرم روغن کنجد بیاندازند و در آفتاب گذارند و هر سه شبانه روز پوست های بالنگ را عوض کرده و پوست جدید در روغن می اندازند تا ۴ـ۵ بار، به این ترتیب روغن بالنگ به دست می آید.
روغن بالنگ از نظر طبعیت گرم و خشک است و مالیدن آن برای رفع بی حسی، فلجی، لقوه، رعشه و در مفاصل، سیاتیک، امراض سرد عصبی و درد کلیه، مثانه و خوشبویی عرق نافع است. روغن شکوفه آن نیز همین اثر را دارد و روغن برگ آن قویتر است.
خوردن قسمت گوشت سفید متصل به پوست زرد خارجی آن خیلی ثقیل است و دیر هضم می شود و مصرف آن باید به صورت مربا با شکر و یا با عسل باشد.
آب قسمت مغز ترش مزه بالنگ اگر با غذا خورده شود برای مالیخولیا حاصل سودا نافع است و چون ترشی آن برای اشخاص سوداوی مضر است باید با شکر و قند شیرین شود و سپس خورده شود.
ضماد پخته تمام میوه بالنگ در سرکه برای درد مفاصل و نقرس و ورم های مختلفه نافع است .
در چین از جوشانده ریشه و پوست بالنگ به عنوان ضد سرفه، نرم کننده سینه و رفع ناراحتی لومباگو استفاده میکنند .
تخم بالنگ کرم کش و ضد تب است .دم کرده سر شاخه های تازه سبز و جوان آن را شبه جزیره مالاریا به عنوان اشتها آور و ضد گرما معالجه شکم درد میخورند.
