موارد و مقدار مصرف :
توجه: موارد و مقدار مصرف این دارو ممکن است تغییر یابد. برای کسب اطلاع جدید به منابع پزشکی مراجعه کنید.
الف) فرونشانی لوسمی حاد غیرلنفوسیتیک (میلوژنوز، مونوسیتیک، اریتروئید).
بزرگسالان بزرگتر از ۶۰ سال: mg/m2 30 وریدی روزانه از روز اول تا سوم کورس اول و دوم درمان و روز اول و دوم کورس بعدی درمان تجویز می‌شود. تمام دوره‌های درمانی همراه سیتوزین آرابینوزید تجویز شود.
بزرگسالان کوچکتر از ۶۰ سال: mg/m2 45 وریدی روزانه از روز اول تا سوم کورس اول و دوم درمان و روز اول و دوم کورس بعدی درمان تجویز می‌شود. تمام دوره‌های درمانی همراه سیتوزین آرابینوزید تجویز شود.
ب) القاء درمان در لوسمی لنفوسیتیک حاد.
بزرگسالان: mg/m2 45 وریدی روزانه از روز اول تا سوم به همراه وین کریستین، پردنیزون وال ـ آسپاژیناز تجویز می‌شود.
کودکان بزرگتر از ۲ سال: mg/m2 25 وریدی هفتگی به مدت ۶ هفته (در صورت لزوم) به همراه وین کریستین و پردنیزون مصرف می‌شود.
کودکان کوچکتر از ۲ سال که سطح بدن آنها کمتر از m2 ۵/۰ است: دوز را بر مبنای وزن بدن( mg/kg 1) به جای سطح بدن محاسبه کنید.
تنظیم دوز: در صورت نارسایی کبدی یا کلیوی، دوز را کاهش دهید. اگر میزان بیلیروبین بین mg/dl 3-2/1است، دوز را ۲۵% کاهش دهید. اگر میزان بیلیروبین و کراتینین سرم بیشتر از mg/dl 3 است، دوز را ۵۰% کاهش دهید.
موارد منع مصرف و احتیاط :
موارد منع مصرف: حساسیت به دارو یا دیگر ترکیبات فرمولاسیون؛ نارسایی احتقانی قلب؛ LVEF کمتر از ۴۰-۳۰ درصد، آریتمی، سابقه سرکوب مغز استخوان.
موارد احتیاط: در نارسایی کبدی یا کلیوی و یا در بیماران با اختلالات صفراوی دوز دارو را کاهش دهید. دارو باید تحت نظر پزشک متخصص شیمی‌درمانی تجویز شود.
در صورت نشت بافتی می‌تواند باعث ایجاد نکروز شود. دارو به شدت باعث سرکوب مغز استخوان و ایجاد لکوپنی و نوتروپنی می‌شود، که عوارض محدود کننده دوز دارو محسوب می‌شود. سمیت قلبی برگشت‌ناپذیر با دوز توتال mg/m2 ۵۵۰ در بالغین و mg/m2 400 در کودکانی که رادیوتراپی قفسه سینه دریافت می‌کنند و mg/m2 300 در کودکان بزرگتر از دو سال یا mg/kg 10 در کودکان زیر دو سال رخ می‌دهد. این عارضه ممکن است ضمن درمان یا چند ماه بعد رخ دهد. دوز تجمعی دارو، مصرف سایر داروهای کاردیو توکسیک یا رادیوتراپی قفسه سینه در ایجاد این عارضه مهم است. شیرخواران و کودکان به عوارض قلبی دارو حساس ترند در ضمن درمان LVEF و ECG را مانیتور کنید.
لوکمی ثانویه ممکن است در صورت مصرف همزمان با سایر داروهای شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی همزمان رخ دهد.
عوارض جانبی :
قلبی ـ عروقی: کاردیومیوپاتی برگشت‌ناپذیر (به مقدار مصرف بستگی دارد)، تغییرات الکتروکاردیوگرام، آریتمی.
دستگاه گوارش: اسهال، موکوزیت، تهوع، استفراغ.
پوست: آلوپسی، راش، سلولیت شدید (در صورت نشت بافتی).
ادراری ـ تناسلی: مسمومیت کلیوی، قرمزشدن موقت ادرار.
خون: کاهش فعالیت مغز استخوان (به مقدار مصرف بستگی دارد)، کم‌خونی، پان سیتوپنی (تعداد سلولهای خون بعداز ۱۴-۱۰ روز به حداقل می‌رسد)، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی.
کبدی: مسمومیت کبدی.
موضعی: سلولیت شدید یا پوست‌انداختن بافت در صورت نشت دارو به بافتهای اطراف رگ.
سایر عوارض: تب، لرز.
توجه: در صورت بروز علائم نارسایی احتقانی قلب یا کاردیومیوپاتی باید مصرف دارو قطع شود.
مسمومیت و درمان :
تظاهرات بالینی: کاهش فعالیت مغز استخوان، تهوع، استفراغ و التهاب مخاط دهان.
درمان: معمولاً حمایتی است و شامل انتقال اجزای خون و تجویز داروهای ضد استفراغ می‌شود.
تداخل دارویی :
مصرف همزمان با سایر داروهای سمی برای کبد، ممکن است به افزایش خطر مسمومیت با دانوروبیسین منجر شود.
مخلوط کردن دانوروبیسین با هپارین سدیم یا دگزمتازون فسفات موجب تشکیل رسوب می‌شوند.
مصرف همزمان با سیکلوفسفامید، ریسک عوارض قلبی را افزایش می‌دهد.
مصرف همزمان با سایر داروهای میلو ساپرسیو، باعث اثرات تجمعی در سرکوب مغز استخوان می‌شود.
مکانیسم اثر :
این دارو با قرارگرفتن در میان جفت‌بازهای DNA و بازکردن رشته DNA اثر سمی برای سلول خود را اعمال می‌کند و در نتیجه، ساخت DNA و RNA وابسته به DNA را مهار می‌کند. همچنین ممکن است از فعالیت پلی‌مراز جلوگیری کند و رادیکالهای آزادی تولید می‌کند که باعث آسیب به DNA می‌شود.
فارماکوکینتیک :
جذب: این دارو باید از راه تزریق وریدی مصرف شود.
پخش: به‌طور گسترده در داخل بافتهای بدن انتشار می‌یابد و بالاترین غلظتها در طحال، کلیه، کبد، ریه و قلب یافت می‌شود. از سد مغزی- خونی عبور نمی‌کند.
متابولیسم: به‌میزان زیادی در کبد و توسط آنزیمهای میکروزومی متابولیزه می‌شود. یکی از متابولیت‌های آن فعالیت سمی برای سلول دارد.
دفع: دانوروبیسین و متابولیت‌های آن عمدتاً از طریق صفرا و به مقدار کمی از راه ادرار دفع می‌شوند. حذف این دارو از پلاسما داری دو مرحله است که نیمه عمر مرحله اول آن ۴۵ دقیقه و نیمه عمر مرحله نهایی آن ۵/۱۸ ساعت است.
اشکال دارویی :
Injection, Powder: 20mg
اطلاعات دیگر :
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: آنتی‌بیوتیک آنتراسیکلین (غیر وابسته به چرخه سلولی).
طبقه‌بندی درمانی: ضد نئوپلاسم.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده D
نام‌های تجاری: Daunoblastina
ملاحظات اختصاصی :
۱- برای تهیه محلول تزریقی، چهار میلی‌لیتر آب استریل برای تزریق به ویال ۲۰ میلی‌گرمی دارو اضافه می‌شود تا محلول حاوی mg/ml 5 دانوروبیسین به‌دست آید.
۲- این دارو را می‌توان با ۱۰۰ میلی‌لیتر دکستروز پنج درصد در آب یا محلول کلرور سدیم تزریقی رقیق نمود و طی ۴۵-۳۰ دقیقه انفوزیون کرد.
۳- برای تزریق وریدی، باید محلول تهیه‌شده را به داخل سرنگ حاوی ۱۵-۱۰ میلی‌لیتر محلول کلرور سدیم تزریق بکشید و طی ۳-۲ دقیقه به داخل لوله انفوزیون وریدی در حال جریان تزریق کرد. محلول تهیه‌شده به‌مدت ۲۴ ساعت در دمای اتاق پایدار است.
۴- رنگ قرمز دارو شبیه دوکسوروبیسین به‌نظر می‌آید. این دو دارو را نباید با یکدیگر اشتباه گرفت.
۵- بروز اریتماتوز در طول ورید یا برافروختگی در صورت، نشان‌دهنده آن است که سرعت تجویز دارو زیاد بوده است.
۶- نشت دارو به بافتهای اطراف رگ را می‌توان با مصرف پوستی دی‌متیل سولفوکسید و گذاشتن یخ بر روی موضع درمان کرد.
۷- برای جلوگیری یا درمان تهوع و استفراغ ناشی از مصرف این دارو می‌توان از داروهای ضد استفراغ استفاده کرد.
۸- برای جلوگیری از بروز کاردیومیوپاتی، مقدار تجمعی دارو نباید از mg/m2 550 بیشتر شود (mg/m2 450-400 در مواردی که بیمار سابقه درمان با سایر داروهای سمی قلب، مانند سیکلوفسفامید، یا پرتودرمانی دارد).
۹- ECG و میزان EF به‌طور مرتب ضمن درمان و قبل از شروع درمان مانیتور شوند، تغییرات آنها می‌تواند بیانگر شروع کاردیومیوپاتی باشد.
۱۰- شمارش تام سلولهای خون و ارزیابی کار کبد به‌طور مرتب پیگیری شود.
۱۱- پوست ممکن است در نواحی که تحت رادیوتراپی قبلی بوده است، تیره‌تر یا قرمزتر به نظر بیاید.
نکات قابل توصیه به بیمار :
۱- رنگ ادرار ممکن است به مدت ۲-۱ روز قرمز شود. این تغییر رنگ ناشی از مصرف دارو است و نشان‌دهنده خونریزی نیست.
۲- با مصرف این دارو ممکن است طاسی بروز کند، ولی پس از خاتمه درمان این عارضه معمولاً برطرف می‌شود.
۳- از تماس با افراد مبتلا به عفونت خودداری کنید.
۴- مصرف مایعات زیاد، حجم ادرار را افزایش می‌دهد و دفع اسیداوریک را تسهیل می‌کند.
۵- احتمال بروز تهوع و استفراغ شدید وجود دارد و ممکن است این عوارض به مدت ۴۸-۲۴ ساعت ادامه یابند.
۶- در صورت گلودرد، تب یا هرگونه علائم خونریزی به پزشک اطلاع دهید.
مصرف در سالمندان: در بیماران سالخورده احتمال بروز مسمومیت قلبی ناشی از مصرف این دارو بیشتر است.
از آنجایی که ذخیره مغز استخوان در بیماران سالخورده بسیار کم است، پیگیری وضعیت بیمار از نظر بروز مسمومیت هماتولوژیک بسیار ضروری است.
مصرف در کودکان: احتمال بروز مسمومست ناشی از مصرف این دارو در کودکان، حتی با مصرف مقادیر کم، بیشتر است. مقدار تام مصرف دارو در کودکان بزرگتر از دو سال mg/m2 300، و در کودکان کوچکتر از دو سال mg/kg 10 است.
مصرف در شیردهی: ترشح دانوروبیسین در شیر مشخص نیست، ولی به دلیل خطر بروز عوارض جانبی و موتاژنیک و کارسینوژنیک بودن دارو برای شیرخوار، شیردهی در طول درمان با دانوروبیسین توصیه نمی‌شود.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی :
مصرف دانوروبیسین ممکن است غلظت اسیداوریک خون و ادرار را افزایش دهد.
مصرف این دارو ممکن است غلظتهای سرمی آلکالین فسفاتاز، آسپارتات آمینوتراسفراز (AST) و بیلیروبین را افزایش دهد که نشان‌دهنده مسمومیت کبدی ناشی از مصرف دارو است.
دارو باعث کاهش هموگلوبین، هماتوکریت، پلاکتها، و لکوسیتها می‌شود.
