کبد یک عضو بسیار حیاتی برای بدن است. این عضو با وزن تنها ۵/۱ کیلوگرم، ۵۰۰ کار متفاوت انجام میدهد که مهمترین وظیفه آن متابولیسم پروتئینها، کربوهیدراتها و چربیها است. کبد همچنین عمل ذخیره سازی و فعال سازی ویتامینها و مواد معدنی را انجام میدهد؛تولید صفرا میکند که برای هضم و جذب چربیها لازم است؛ آمونیاک را که بسیار سمی است با تبدیل به اوره، از خون پاک و سم زدایی میکند؛ انواع پروتئین های خونی و فاکتورهای انعقادی در کبد ساخته میشوند. کبد همچنین استروئیدها را متابولیزه میکند، داروها و الکل را از خون پاک میکند و باکتریها و مواد زائد را از خون میگیرد. تقریباً ۱۵۰۰ میلی لیتر خون در دقیقه از کبد عبور میکند. اگر کبد فردی را برداریم، فرد، ظرف ۲۴ ساعت می میرد،با این حال انسان میتواند با ۲۰-۱۰ % کبد خود زنده بماند. کبد بیشترین سهم مصرف انرژی پایه را نیز به خود اختصاص میدهد.
مشکلات کبد چرب:
کبد فرد مبتلا به این عارضه در مقابل رسوب چربی از خود واکنش نشان می دهد که در دراز مدت سبب آسیب کبد می شود.
کبد فرد مبتلا به این عارضه در مقابل رسوب چربی از خود واکنش نشان می دهد که در دراز مدت سبب آسیب کبد می شود.
شیوع این بیماری در زنان به علت کم تحرکی بیشتر است. مهم ترین اصل برای درمان کبد چرب ، برطرف کردن بیماری های زمینه ای ایجاد کننده آن است. اگر پزشک تشخیص دهد که چاقی علت بروز بیماری است، فرد می تواند با کم کردن حداقل ۵ کیلوگرم از وزن خود، چربی کبد را کاهش دهد و حتی این بیماری را درمان کند.
افراد مبتلا به دیابت هم به دلیل مختل شدن متابولیسم چربی در بدنشان ، مستعد این بیماری هستند که با تجویز داروهای مناسب بهبود می یابند. بسیاری از این بیماران با مصرف آنتی اکسیدان از جمله ویتامین E و مصرف داروی متفورمین، هم قند خونشان کنترل می شود و هم سوخت و ساز چربی در کبد آنها تنظیم می شود. چاقی آفت سلامت است و برای کنترل آن و بسیاری بیماری های دیگر باید الگوی تغذیه ای، از غذاهای پرکالری چرب و کم فیبر به سمت غذاهای سالم و تازه تغییر پیدا کند و ورزش و تحرک بدنی جزء برنامه روزانه افراد قرار بگیرد.
مواردی که به کبد آسیب می رساند عبارتند از:
۱- خوردن زیاد
۲- بد خوردن: مثلا خوردن زیاد محصولات تهیه شده از آرد تصفیه شده،غذاهای آماده،شکر زیاد،چیپس و …
۳- رژیم کم پروتئین، پر کربوهیدرات، پر چربی. به خصوص رژیم غذایی سرشار از چربیهای اشباع و روغنهای هیدروژنه.
۴- موادی همچون الکل،سیگار،کافئین، و …
۵- انواع داروهای خوراکی مثلا قرصهای ضد بارداری.
۶- افزودنی های مواد غذایی
توصیه های تغذیه ای برای سلامت کبد:
– از نیکوتین، الکل، کافئین، گوشت قرمز، قند ساده و غذاهای سرخ شده کمتر استفاده کنید.
– از منابع غذایی پتاسیم بیشتر استفاده کنید مثل موز، کشمش، آلو، بادام و انواع سبزیجات.
– آب زیاد بنوشید. سعی کنید هر ساعت مقداری آب بخورید.
– سبزیجات خام بیشتر مصرف کنید.
– آب هویج و آب چغندر بیشتر مصرف کنید.
– روغن زیتون مصرف کنید و از کره، مارگارین، روغن جامد و دنبه اجتناب کنید.
– ویتامین K برای جلوگیری از سیروز کبدی مفید است.
– از مصرف زیاد ویتامین A پرهیز کنید، بدین منظورنباید روغن کبد ماهی زیاد مصرف کنید. بهتر است که از منابع حاوی پیش ساز ویتامین A یعنی بتا کاروتن، مانند هویج، زردآلو، طالبی و … استفاده کنید.
– هرگز مرغ، ماهی یا گوشت خام یا نیم پز نخورید زیرا خطر شدید عفونت با باکتریها، پارازیتها و …را به همراه دارد.
– لیمو ترش تازه یکی از بهترین دوستان کبد است. بیشتر لیمو ترش تازه بخورید.
– Coenzyme Q10، به رساندن اکسیژن به کبد کمک میکند.
– لسیتین از تجمع چربی در کبد جلوگیری می کند.
– از ملین های قوی استفاده نکنید. اما همیشه هم از بروز یبوست جلوگیری کنید. به عنوان مثال همیشه مصرف سبوس جو دو سر را در غذایی خود داشته باشید.
