موارد و مقدار مصرف:
ادم، زیادی فشار خون، کمی پتاسیم خون.
بزرگسالان: مقدار 2-1 قرص دو بار در روز، برحسب نیاز مصرف می‌شود.
مقدار نگهدارنده برای بعضی از بیماران یک قرص روزانه یا یک روز در میان است. حداکثر مقدار مصرف چهار قرص در روز است.
کودکان: مقدار مصرف این دارو تعیین نشده است.
مکانیسم اثر:
تریامترن: این دارو با تأثیر مستقیم بر روی توبولهای انتهایی کلیه، بازجذب سدیم و دفع پتاسیم را مهار می‌کند و موجب کاهش از دست رفتن پتاسیم ناشی از مصرف داروهای مدر می‌شود.
هیدروکلروتیازید: این دارو از طریق مهار بازجذب سدیم در ابتدای توبولهای انتهایی کلیه دفع ادراری سدیم و آب را افزایش می‌دهد و در نتیجه ادم را برطرف می‌سازد. مکانیسم دقیق اثر این دارو در کاهش فشار خون مشخص نیست. این اثر ممکن است تا حدی ناشی از گشاد شدن عروق شریانچه‌ها و کاهش مقاومت تام محیطی باشد.
تداخل دارویی:
تریامترن و هیدروکلروتیازید ممکن است اثرات کاهنده فشار خون سایر داروهای کاهش دهنده فشار خون را تشدید کنند. این اثر ممکن است برای اهداف درمانی مورد استفاده قرار گیرد.
در صورت مصرف همزمان تریامترن با سایر مدرهای نگهدارنده پتاسیم، مکملهای پتاسیم، داروهای حاوی پتاسیم (پنی سیلین G تزریقی)، مهارکننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (کاپتوپریل) یا جانشینهای نمک، خطر بروز زیادی پتاسیم خون افزایش می‌یابد.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، مانند ایندومتاسین یا ایبوپروفن، ممکن است فعالیت کلیه را تغییر داده و در نتیجه بر دفع پتاسیم تأثیر گذارند.
هیدروکلروتیازید ممکن است اثرات زیادی قند خون، کاهش دهنده فشار خون و زیادی اسید اوریک خون توسط دیازوکساید را تشدید کند، و اثرات زیادی قند خون ممکن است مقدار مورد نیاز انسولین یا سولفونیل اوره‌ها را در بیماران دیابتی افزایش دهد.
هیدروکلروتیازید ممکن است با کاهش کلیرانس کلیوی لیتیم، غلظت سرمی آن را افزایش دهد و کاهش مقدار مصرف لیتیم را تا حدود 50 درصد ضروری سازد.
هیدروکلروتیازید ممکن است باعث قلیایی شدن ادرار شده و دفع ادراری بعضی از آمینها، مانند کینیدین، را کاهش دهد. ادرار قلیایی نیز ممکن است اثرات درمانی متنامین ماندلات را کاهش دهد.
کلستیرامین در صورت مصرف همزمان با این دارو ممکن است با هیدروکلروتیازید پیوند یابد و از جذب آن جلوگیری کند. این داروها باید به فاصله یک ساعت از یکدیگر مصرف شوند.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی:
تریامترن ممکن است با بخشهای آنزیمی (که از فلوئورومتری استفاده می‌شود)، مانند تعیین غلظت کینیدین سرم، تداخل کند.
هیدروکلروتیازید ممکن است غلظت سرمی الکترولیتها را تغییر دهد و موجب افزایش غلظت اورات، گلوکز، کلسترول، و تری‌گلیسرید سرم شود. همچنین، این دارو ممکن است با آزمونهای عملکرد پاراتیروئید تداخل کند. مصرف این دارو قبل از انجام این آزمونها باید قطع شود.
فارماکوکینتیک:
جذب: تریامترن و هیدروکلروتیازید، بعد از مصرف خوراکی به خوبی جذب می‌شوند، اما میزان جذب آنها متغیر است.
پخش: تریامترن حدود 67 درصد به پروتئین پیوند می‌یابد. این دارو از جفت عبور می‌کند. انتشار هیدروکلروتیازید در بدن مشخص نیست.
متابولیسم: تریامترن از طریق هیدروکسیله و سولفاته شدن متابولیزه می‌شود. متابولیسم هیدروکلروتیازید مشخص نیست.
دفع: تریامترن و متابولیت‌های آن از طریق ادرار دفع می‌شوند. نیمه عمر تریامترن 150-100 دقیقه است. هیدروکلروتیازید به صورت تغییر نیافته از طریق ادرار، معمولاً طی 24 ساعت، دفع می‌شود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: غلظت سرمی پتاسیم بیش از mEq/L 5/5 ، مصرف سایر مدرهای نگهدارنده پتاسیم یا مکمل های پتاسیم (خطر بروز زیادی پتاسیم خون وجود دارد)، آنوری، بی کفایتی حاد یا مزمن کلیه، نفروپاتی دیابتی (دارو ممکن است علائم و نشانه‌های این موارد را تشدید کند)، حساسیت مفرط شناخته شده نسبت به این دارو یا مشتقات سولفونامیدها.
موارد احتیاط: بی کفایتی شدید کبد (عدم تعادل الکترولیتها ممکن است بروز آنسفالوپاتی یا اغمای کبدی را تسریع کند)، دیابت (این بیماران در معرض افزایش خطر زیادی پتاسیم خون قرار دارند)، بیماری شدید کلیوی (کاهش میزان فیلتراسیون گلومرولی ممکن است موجب ازتمی شود).
اشکال دارویی:
Tablet: Triamterene 50 mg+Hydrochlorothiazide 25 mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: دیورتیک.
طبقه‌بندی درمانی: مدر، پایین آورنده فشار خون (مدر نگهدارنده پتاسیم).
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده D
ملاحظات اختصاصی:
1ـ مقدار مصرف این دارو بر اساس نیاز و پاسخ بالینی بیمار تنظیم می‌شود. برای کاهش احتمال بروز عدم تعادل الکترولیتی حداقل مقدار مؤثر استفاده شود.
2ـ در صورت تجویز دارو به صورت یک بار در روز، توصیه می‌شود بیمار آن را هنگام صبح مصرف کند تا از افزایش دفعات دفع ادرار در شب جلوگیری شود.
3ـ در صورت مصرف دارو به عنوان مدر، برنامه مصرف متناوب (یک روز در میان) ممکن است احتمال بروز عدم تعادل الکترولیتی یا زیادی اسید اوریک خون ناشی از مصرف این دارو را کاهش دهد.
4ـ مقدار طبیعی غلظت سرمی پتاسیم در بزرگسالان mEq/L 5-3.5 است. غلظت بیش از mEq/L 6 خطرناک است، زیرا ممکن است موجب بروز آریتمی‌های قلبی شود. غلظت طبیعی پتاسیم در نوزادان معمولاً بیشتر از بزرگسالان (mEq/L 7/7) است.
5ـ غلظت سرمی پتاسیم الزاماً غلظت واقعی پتاسیم بدن را نشان نمی دهد. افزایش pH پلاسما یا افزایش غلظت انسولین یا اپی نفرین در گردش ممکن است موجب کاهش غلظت پلاسمایی پتاسیم و افزایش غلظت داخل سلولی پتاسیم شود.
6ـ در صورت بروز آنوری یا علائم اختلال پیشرونده عملکرد کبدی یا کلیوی (ازتمی یا زیادی پتاسیم خون)، توصیه می‌شود درمان با این دارو برای همیشه قطع شود. اگر زیادی پتاسیم خون با تغییرات الکتروکاردیوگرام (EKG) همراه باشد، باید این حالت سریعاً با تزریق وریدی بی کربنات سدیم، گلوکونات یا کلرور کلسیم و گلوکز همراه با انسولین، و تجویز پلی استیرن سولفونات خوراکی یا تنقیه درمان گردد. یادآوری این نکته مهم است که زیادی شدید پتاسیم خون ممکن است به طور ناگهانی و بدون هیچ علائم هشدار دهنده قبلی بروز نماید.
7ـ در بیمارانی که در معرض خطر بروز کمی پتاسیم خون هستند، می‌توان مکمل های پتاسیم را همراه با این دارو تجویز کرد، ولی رعایت احتیاط فراوان ضروری است، زیرا مکمل های پتاسیم ممکن است به بروز زیادی پتاسیم خون منجر شوند، در صورتی که کاهش پتاسیم در بسیاری از بیماران از لحاظ بالینی قابل اغماض است.
8ـ مطالعات اخیر نشان داده است که قطع مصرف داروی کاهنده فشار خون قبل از جراحی ضرورتی ندارد، اما متخصص بیهوشی باید از مصرف این دارو توسط بیمار مطلع باشد.
نکات قابل توصیه به بیمار:
1ـ دارو را هر روز در وقت معین مصرف کنید.
2ـ برای کاهش تحریکات گوارشی، دارو را با غذا یا شیر مصرف نمایید.
3ـ در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، به محض به یاد آوردن، آن را مصرف کنید، ولی اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرارسیده باشد از مصرف آن خودداری کرده و مقدار مصرف بعدی را نیز دو برابر نکنید.
4ـ رژیم غذایی را رعایت کنید. محدودیت مصرف سدیم و یا کاهش وزن بدن ممکن است ضروری باشد.
5ـ بیمار ممکن است علائم زیادی فشار خون را احساس نکند. ادامه مصرف دارو حتی در صورت احساس بهبودی ضروری است.
6ـ این دارو زیادی فشار خون را درمان نمی کند، اما آن را کنترل می‌کند. قبل از قطع مصرف دارو با پزشک مشورت کنید. زیادی فشار خون درمان نشده عواقب وخیمی به دنبال دارد.
7ـ برای بررسی پیشرفت درمان، به طور منظم به پزشک مراجعه نمایید.
8ـ احتمال بروز کمی یا زیادی پتاسیم خون وجود دارد. میزان مصرف پتاسیم غذا پیگیری شود. رژیم غذایی نباید بدون مشورت پزشک تغییر یابد.
9ـ در صورت بروز و ادامه تهوع، استفراغ، یا اسهال شدید به پزشک اطلاع دهید تا از بروز دهیدراسیون جلوگیری شود.
10ـ مصرف این دارو در بیماران دیابتی ممکن است غلظت قند خون را افزایش دهد.
11ـ احتمال بروز حساسیت به نور وجود دارد. بنابراین، از قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب خودداری کنید.
12ـ در صورت نیاز به انجام هر گونه عمل جراحی یا درمان اضطراری، احتیاط کنید.
مصرف در سالمندان: سالمندان، ممکن است نسبت به اثرات کاهنده فشار خون و اثرهای الکترولیتی این دارو حساس تر باشند. علاوه بر آن، از آنجایی که این بیماران به علت کهولت سن معمولاً به عیب کار کلیه مبتلا هستند، رعایت احتیاط ضروری است.
مصرف در کودکان: عوارضی برای کودکان ثابت نشده است. با این وجود ، رعایت احتیاط در مورد مصرف هیدروکلروتیازید در کودکان مبتلا به یرقان ضروری است، زیرا خطر زیادی بیلی روبین خون وجود دارد.
مصرف در شیردهی: هیدروکلروتیازید در شیر ترشح می‌شود، اما ترشح تریامترن در شیر مشخص نیست. با این وجود، منافع دارو در برابر مضرات آن باید سنجیده شود.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: سرگیجه.
قلبی ـ عروقی: دفع حجم مایعات بدن و دهیدراسیون، کمی فشار خون در حالت ایستاده، زیادی کلسترول خون، زیادی تری گلیسیرید خون.
پوست: درماتیت، حساسیت به نور، بثورات پوستی.
حلق: گلو درد.
دستگاه گوارش: خشکی دهان، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، پانکراتیت.
خون: کم خونی مگالوبلاستیک (ناشی از غلظت پایین اسید فولیک)، کم خونی آپلاستیک، آگرانولوسیتوز، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی. کبد: آنسفالوپاتی کبدی.
متابولیک: زیادی پتاسیم خون، کمی پتاسیم خون، دهیدراسیون، کمی سدیم خون، افزایش گذرا در غلظت ازت اوره خون (BUN)، زیادی بدون علامت اسید اوریک خون، نقرس، زیادی قند خون و اختلال در تحمل گلوکز، کمی کلر خون، زیادی کلسیم خون، آلکالوز متابولیک.
سایر عوارض: آنافیلاکسی، کرامپهای عضلانی، واکنشهای حساسیت مفرط (پنومونی و واسکولیت).
توجه: در صورت بروز زیادی پتاسیم خون، افزایش غلظت BUN و کراتینین (که نشان دهنده عیب کار کلیه است) یا بروز علائم اغمای قریب الوقوع، باید مصرف دارو قطع شود.
مسمومیت و درمان:
تظاهرات بالینی: تحریک و تحرک بیش از حد دستگاه گوارش، افزایش ترشح ادرار، دهیدراسیون، اختلال الکترولیتها، لتارژی (ممکن است به اغما منجر شود).
درمان: درمان شامل اقدامات حمایتی و علامتی است. در صورت بلع اخیر دارو (کمتر از چهار ساعت)، با واداشتن بیمار به استفراغ یا شستشوی معده می‌توان از جذب دارو جلوگیری کرد. در صورت زیادی شدید پتاسیم خون (بیش از mEq/L 6.5)، با استفاده از تزریق وریدی بیکربنات سدیم یا گلوکز همراه با انسولین، باید غلظت پتاسیم خون را کاهش داد. با مصرف سدیم پلی استیرن سولفونات (رزین تعویض کننده کاتیون) به صورت خوراکی یا تنقیه نیز می‌توان غلظت سرمی پتاسیم را کاهش داد. باید از مصرف مسهل ها خودداری شود، زیرا دفع مایعات و الکترولیتها را افزایش می‌دهد.
