فارماکوکینتیک:
جذب: کلسیتونین باید به صورت تزریقی تجویز شود. طی ۱۵ دقیقه بعد از تزریق زیر جلدی مقدار IU 200 کلسیتونین، غلظت پلاسمایی mg/ml 0.1-0.4 به دست می‌آید. حداکثر اثر این دارو طی ۴-۲ ساعت حاصل می‌شود. طول مدت اثر آن بعد از تزریق عضلانی یا زیر جلدی ممکن است ۲۴ ساعت و بعد از تزریق وریدی، ۱۲-۰٫۵ ساعت باشد.
پخش: میزان انتشار کلسیتونین به داخل CNS یا عبور آن از جفت مشخص نشده است.
متابولیسم: به سرعت در کلیه متابولیزه می‌شود و متابولیتهای آن در خون و بافتهای محیطی فعال هستند.
دفع: به صورت متابولیتهای غیر فعال از طریق ادرار دفع می‌شود.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: سردرد، گیجی، پارستزی، ضعف.
قلبی- عروقی: فشار به قفسه سینه، ادم پا.
دستگاه گوارش: تهوع گذرا همراه با استفراغ یا بدون آن، اسهال، بی‌اشتهایی، درد شکم، ناراحتی اپیگاستر، طعم غیرنرمال در دهان.
ادراری – تناسلی: افزایش موقت میزان ترشح ادرار، شب ادراری.
موضعی: درد و التهاب در محل تزریق، بثورات پوستی، برافروختگی صورت، خارش.
سایر عوارض: حساسیت مفرط، کهیر، آنافیلاکسی، تورم و حساس شدن غیر طبیعی دستها به فشار یا لمس.
توجه: مصرف دارو در صورت بروز واکنشهای آلرژیک باید قطع شود.
مسمومیت و درمان:
تظاهرات بالینی: کمی کلسیم خون و تتانی ناشی از آن. این تظاهرات معمولاً در بیماران مستعد با مصرف اولین نوبتهای دارو بروز می‌کند.
درمان: کلسیم تزریقی باعث تصحیح این نشانه‌ها می‌شود و بنابراین، باید به سرعت در دسترس باشد.
ملاحظات اختصاصی:
۱- تزریق زیر جلدی کلسیتونین نسبت به سایر روشها ترجیح داده می‌شود.
۲- قبل از تجویز این دارو آزمایش برای بررسی احتمال حساسیت مفرط نسبت به پروتئینهای خارجی انجام شود. از آنجایی که هورمونها مواد پروتئینی هستند، احتمال بروز واکنشهای آلرژیک سیستمیک وجود دارد. اپی‌نفرین باید در دسترس باشد.
۳- برای مقابله با تتانی احتمالی ناشی از کاهش کلسیم در خون، کلسیم تزریقی باید در اوایل درمان در دسترس باشد.
۴- غلظت کلسیم سرم در طول درمان به طور مرتب پیگیری گردد.
۵- بیمار از نظر بروز علائم تتانی ناشی از کمی کلسیم خون در طول درمان تحت مراقبت باشد (این علائم عبارت‌اند از انقباض ناگهانی عضلات، اسپاسم های تتانیک و تشنج در صورت کمی شدید کلسیم خون).
۶- بیمار از نظر بروز علائم ناشی از افزایش مجدد کلسیم خون (مانند استخوان درد، سنگ کلیه، افزایش مقدار ادرار، بی‌اشتهایی، تهوع، استفراغ، تشنگی، یبوست، بی حالی، برادیکاردی، کاهش تونیسیته عضلات، شکستگی استخوان ناشی از نکروز بافت استخوانی، سایکوز و اغما) تحت نظر قرار گیرد. بیمارانی که ابتدا پاسخ بالینی مطلوبی به درمان با کلسیتونین داده‌اند و سپس دچار افزایش مجدد کلسیم خون شده‌اند، باید از نظر تشکیل آنتی‌بادی در مقابل این هورمون پروتئینی ارزیابی شوند.
۷- محلول تزریقی دارو باید در یخچال نگهداری گردد.
۸- به دلیل استفاده از علامت اختصاری IU احتمال بروز خطای دارویی وجود دارد. در صورت امکان از واژه international unit استفاده شود.
۹- فرآورده‌های مشتق از سالمون ممکن است باعث بروز واکنشهای حساسیتی شود، بنابراین توصیه می‌شود اپی‌نفرین جهت رفع آن در دسترس باشد (هنگام تزریق) و همچنین قبل از تزریق این فرآورده‌ها توصیه می‌شود تست پوستی انجام شود.
۱۰- ایمنی و کارآیی این دارو در کودکان شناسایی نشده است.
۱۱- در صورت زخم مخاط بینی می‌توان مصرف دارو را موقتاً قطع نمود. بیماران بالای ۶۵ سال در ریسک بالاتری برای این عارضه قرار دارند.
نکات قابل توصیه به بیمار:
۱- در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، اگر برنامه مصرف یک بار در روز است، آن را در اولین فرصت ممکن مصرف کنید و مقدار مصرف بعدی را دو برابر نکنید. اگر برنامه مصرف یک روز در میان است، آن را در اولین فرصت ممکن تزریق کنید و برنامه مصرف یک روز در میان را بر اساس این نوبت مصرف کنید.
۲- در طول درمان، برای بررسی وضعیت به طور منظم به پزشک مراجعه کنید.
۳- اگر این دارو را برای درمان پوکی استخوان ناشی از یائسگی تزریق می‌کنید، مصرف کلسیم و ویتامین D به میزان کافی، اهمیت بسیاری دارد.
مصرف در شیردهی: با احتیاط مصرف شود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: حساسیت مفرط نسبت به هر یک از اجزای این فرآورده.
تداخل دارویی:
تداخل دارویی گزارش نشده است.
موارد و مقدار مصرف:
الف) بیماری پاژه استخوان (Osteitis Deformans).
بزرگسالان: ابتدا، مقدار IU/day 100 و سپس، به‌عنوان مقدار نگهدارنده، مقدار IU 100-50 سه بار در هفته تزریق عضلانی یا زیر جلدی می‌شود.
ب) زیادی کلسیم خون.
بزرگسالان: ابتدا با IU/kg 4 عضلانی یا زیر جلدی هر ۱۲ ساعت شروع شود. اگر ظرف ۲-۱ روز پاسخی دیده نشد، به IU/kg 8 هر ۱۲ ساعت افزایش یابد. اگر بعد از ۲ روز تغییری حاصل نشد IU/kg 8 هر ۶ ساعت استفاده شود، یا IU/kg 16-2 به‌صورت انفوزیون وریدی هر ۱۲ ساعت تجویز شود.
پ) پوکی استخوان پس از دوره یائسگی.
بزرگسالان: مقدار IU/day 100 تزریق زیر جلدی یا عضلانی یک روز در میان و یا ۲۰۰ واحد از اسپری (۱ پاف) روزانه در بینی.
ت) Osteogenesis Imperfecta.
بزرگسالان: IU/kg 2 به‌صورت عضلانی یا زیر جلدی ۳ بار در هفته به همراه مصرف روزانه کلسیم خوراکی.
مکانیسم اثر:
اثر کاهنده کلسیم خون: کلسی تونین به طور مستقیم جدا شدن کلسیم از استخوان را مهار می‌کند. این اثر از طریق افزایش مقدار cAMP سلولهای استخوانی و در نتیجه، ایجاد اختلال در انتقال کلسیم و فسفات از طریق غشای پلاسمایی استئوکلاست‌ها، اعمال می‌شود. اثر ثانویه کلسیتونین در کلیه‌ها است؛ یعنی جایی که این دارو به طور مستقیم جذب مجدد کلسیم، فسفات و سدیم به درون لوله‌های کلیوی را مانع می‌شود و در نتیجه، دفع آنها را افزایش می‌دهد. برای دستیابی به اثرات بالینی این دارو در بیماری پاژه، ممکن است تا چندین ماه زمان لازم باشد.
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: هورمون تیروئیدی.
طبقه‌بندی درمانی: کاهنده کلسیم خون.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده C
اشکال دارویی:
Injection: 50, 100 IU/ml
Spray: 100, 200 IU/dose (Recombinant or Salmon)
نام‌های تجاری: Apo – Calcitonin, Calci HEXAL, Miacalcic, Nylex
