پولیپ بینی از گرفتاریهای بسیار شایع در بیمارانی است که دچار علایم بینی، دستگاه تنفس فوقانی وتحتانی یا ریه هستند. پولیپ از نظر تعریف توده نرمی است که بعلت ورم شدید مخاط دستگاه تنفس ایجادمیگردد. تورم شدید موجب میشود که بتدریج مخاط فضای داخل بینی ویا سینوس را پرکند. پولیپ بینی، توده خاکستری و گاهی بی رنگی است که معمولا از مخاط سینوسها و گاها از خود بینی منشاء می‌گیرد. پولیپهای بینی در داخل هر دو بینی ظاهر می شوند، هر چند که ممکن است فقط در یک بینی و به طور منفرد نیز دیده شوند. ظاهر پولیپ های بینی شبیه دانه های انگور است.
علل پولیپ بینی
علت ایجاد پولیپ بینی کاملا مشخص نیست، اما بدون شک التهابات و عفونت های مزمن داخل بینی از عوامل اصلی پیدایش پولیپ بینی هستند. پولیپ بینی معمولا به دلیل آلرژی بینی ایجاد می شود که ممکن است با حساسیت های دیگری مثل آسم و یا حساسیت های پوستی نیز همراه باشد. به دلیل حساسیت، مخاط بینی متورم شده و کم کم به شکل نسج اضافی درمی آید که داخل بینی و سینوس ها را پر می کند و به تدریج بر میزان آن افزوده می شود.
علاوه بر عفونت مزمن و حساسیت به عوامل مختلف شناخته شده و ناشناخته محیط، نقص ایمنی،عفونتهای قارچی، وجودجسم خارجی وهرعاملی که موجب تحریک طولانی مدت مخاط شود نیز سبب ایجاد پولیپ میشود.
علایم پولیپ بینی
پولیپ های کوچک ممکنست موجب علامت خاصی نشوند ولی با بزرگ شدن پولیپ ،بیمار دچار علایمی میشود.
اصلی ترین علامت پولیپ ، انسداد تنفسی است . با توجه به نقش فیزیولوژیک بینی معلوم میشود که وقتی پولیپ بینی منجر به انسداد بینی شود ،بیمار با مشکلات دیگری نیز روبرو خواهد شد . تنفس دهانی منجر به خشکی گلو به هنگام خواب خواهد شد . این امر به نوبۀ خود باعث میشود که فرد مبتلا به پولیپ بینی خواب شبانۀ خوبی نداشته باشد و چون بدن وی شب هنگام استراحت مناسبی نداشته است طبیعتا روز بعد نیز سرحال نخواهد بود. ضمنا خشکی گلو باعث تحریک مزمن گلو و احساس ناخوشایندی در این ناحیه خواهد شد.
مشکلات تنفسی، گرفتگی بینی، تنفس دهانی وگاهگاهی خرخر، ترشح ته حلق یا ترشح از سوراخهای بینی، بوی بد دهان، خشکی دهان،احساس درد یا فشار درصورت و بینی از علایم هستند . گاهی پولیپ از سوراخ بینی خارج و منظره ناخوشایندی ایجاد میکند. در مواردیکه پولیپ در قسمت عقب بینی قرار دارد،ممکنست در داخل دهان و پشت کام آویزان گردد.
پولیپ شدید بویژه درسنین رشد، موجب تغییر شکل ظاهری بینی وصورت میشود. پولیپ بینی بعلت اختلال در تنفس، در عملکرد بیمار بویژه در تمرکز ،اشکال ایجاد میکند.همینطور در ورزش وفعالیت سنگین باعث محدودیت میشود.درمان پولیپ سبب بهبود کیفیت زندگی میگردد. البته همه علایم و باهم ممکنست دربیمار وجود نداشته باشد.
تشخیص پولیپ بینی
نکته مهم و قابل توجه درمورد پولیپ بینی ،مشکل تشخیص است. بسیاری ازبیماران که بعنوان سینوزیت مزمن تحت درمان قرار میگیرند ولی نتیجه مناسبی از آنتی بیوتیک نمیگیرند ،م بتلا به پولیپ هستند و عدم تشخیص پولیپ در آنهاموجب شکست درمان میشود. از طرف دیگر گاهی از موارد تومورهای بینی با پولیپ اشتباه میشوند. با توجه به اینکه تومورهای بینی و سینوس نیازمند تشخیص و درمان سریع هستند، لازم است در تمام موارد پزشک اطمینان حاصل کند که بیمار دچار تومور نیست. گاهی پولیپ بینی همراه آسم تنفسی دیده میشود. انسداد بینی سبب بدتر شدن و مشکل شدن کنترل آسم میشود.
درمان پولیپ بینی
یکی از نکات مهم در درمان پولیپ، تشخیص علت زمینه ایست.در صورت عدم تشخیص و درمان علت زمینه ای ،احتمال عود وجود دارد. مراحل درمان شامل:
• درمان علت زمینه ای
• درمان دارویی: برخی از پولیپها ممکنست با درمان دارویی مناسب بهبود یابند.
• درمان جراحی: بعضی از پولیپها بدرمان دارویی جواب نمیدهند یا بعد از بهبود دچار عود میشوند و لذا نیازمند جراحی هستند: پولیپهای بزرگ، پولیپ هایی که از قسمت پشتی بینی وارد دهان شده اندوپولیپهایی که بعلت عفونت قارچی ایجاد شده اند. درمان جراحی از طریق بینی وبروش اندوسکوپی سینوس انجام میشود. در این روش ،بدون ایجاد برش در صورت یا داخل دهان، پولیپها خارج و همزمان جهت جلوگیری از عود، دهانه سینوسها بازمیشود.
عود پولیپ بینی
یکی از مشکلات مطرح در جراحی بینی و سینوس، عود پولیپ بعد از عمل است. در گذشته، دربسیاری موارد بعد از جراحی، بیمار با عود پولیپ روبرو میشد. با روشهای دقیق و موثر امروزی، شانس عود زیاد نیست.این اقدامات عبارتند از:
• بررسی کامل قبل از عمل شامل اندوسکوپی تشخیصی، سیتی اسکن و…
• شروع درمان دارویی مناسب قبل از عمل
• جراحی اندوسکوپیک کامل بینی و سینوس: خارج کردن پولیپ به تنهایی کافی نیست و باید دهانه سینوسها هم باز شود.
• پیگیری و مراقبت بعد از عمل
آسم و پولیپ بینی
تعداد زیادی از بیماران مبتلا به آسم دچار اشکال تنفس بینی و پولیپ هستند. درمان وکنترل پولیپ از طریق جراحی اندوسکوپیک سینوس، موجب کمک به کنترل آسم و بهبود وضعیت ریوی میشود. یکی از علل آسم مقاوم به درمان، سینوزیت یا پولیپ درمان نشده است.
