تشخیص یبوست در نوزاد و حل به موقع مشکل و مراقبتهای مربوط به آن نکاتی هستند که دانستن آنها، والدین را در نگهداری از نوزادشان یاری میدهد.
برخلاف یبوست ناشی از اختلالات رودهای، مقعدی و هیرشپرونگ (اختلال در عصبگیری روده)، یبوست عملکردی پس از دوره نوزادی شروع میشود. اغلب شروع آن با دفع دردناک و خودداری ارادی کودک از دفع برای جلوگیری از درد است. در ادامه این روند باقی ماندن مدفوع در روده بزرگ سبب خشکی بیشتر مدفوع و سختتر شدن دفع میگردد. در این هنگام والدین اغلب متوجه ناراحتی یا درد شیرخوار هنگام دفع میشوند که سرنخ مهمی در تشخیص یبوست عملکردی است. در معاینه فیزیکی کودک، پزشک متوجه توده مدفوع در ناحیه شکم شده و همراه شدن این علائم با استفراغ، درد شکمی و بزرگی شکم نشانه شرایط بحرانی کودک است.
درصورت عدم وجود اختلال در معاینه بالینی به ندرت بررسیهای رادیولوژی لازم است. در صورت وجود شواهدی از اختلالات عصبی و عضلانی؛ بررسی حرکات روده لازم است. در یبوستهای مقاوم و شدید بررسیهای تشخیصی مثل آزمایش خون از نظر کلسیم، پتاسیم و هورمونهای تیروئید لازم است.در یبوستهای عملکردی که اختلال خاصی در پیدایش آن دخالت نداشته، کمبود دریافت آب کافی، بالا بودن پروتئین غذا، کمبود فیبر غذایی، حساسیت به پروتئین شیرگاو، حرکات کمتر و ناکافی روده و گاهی خودداری ارادی از دفع مدفوع به علت درد موجب بروز یبوست میشوند.
در برخی موارد یبوست کودک برطرف نشده و نیاز به درمان پیدا میکند. این حالت را یبوست مزمن مینامند. مشخصترین علامت آن، مشکل دفع دردناک مدفوع است. معمولا با عبور مدفوع این درد برطرف میشود، تا بار دیگر که مجددا نیاز به دفع باشد. شدت این دردها گاهی به حدی است که کودک از ترس درد، از اجابت مزاج خودداری میکند و مدفوع در روده کودک باقی مانده و به مشکل افزوده میشود.والدین باید توجه داشته باشند که درشیر خواران زیر سه ماه اگر یبوست بیشتر از ۲۴ ساعت به طول انجامید و در کودکان سه ماهه تا ۱۱ ساله اگر یک هفته درمان در منزل مفید واقع نشد، به مرور بر شدت بیماری افزوده میشود و با علائمی مانند درد مقعدی یا دردهای شکمی، تب و خون در مدفوع همراه میشود. در چنین شرایطی حتما باید نوزاد را به پزشک برد.
گروه خون نوزاد از بهترین روش های جلوگیری از ابتلای نوزاد به یبوست است و بهترین راه درمان دادن پوره سبوس جو دو سر به اوست به ویژه اگر چند قطره آب طبیعی میوه های مجاز گروه خون نوزاد در آن چکانده باشید.