مسواک زدن

پس از خوردن غذا، یک لایه میکروبی «به نام پلاک» روی سطوح دندان ها تشکیل می شود. با گذشت زمان، میکروب های موجود در این لایه، مواد قندی را به اسید تبدیل می کنند. این اسید، مینای دندان را به مرور حل کرده و پوسیدگی دندان ایجاد می شود. هدف از مسواک زدن، پاک کردن و برداشتن پلاک میکروبی از سطح دندان ها و لثه است. استفاده از مسواک های سفت و سخت یا محکم مسواک زدن تاثیری بر پاک کردن پلاک های میکروبی ندارد، بلکه باعث صدمه به دندان ها و لثه می شود. یک مسواک خوب باید دارای موهای نرم و نایلونی باشد و موهای آن مرتب و منظم باشد.

هر گاه موهای مسواک از حالت عمودی خارج شدند یا رنگ موهای مسواک تغییر کرد، زمان تعویض مسواک است. در هر حال استفاده از هر مسواک نباید بیش از سه یا چهار ماه طول بکشد. پیش و پس از مسواک زدن، آن را با آب سرد بشویید. از مسواک خشک استفاده کنید. بدیهی است که هرگز نباید از مسواک دیگران استفاده کرد.

خمیردندان؛ باعث می شود دندان ها بهتر تمیز و براق شوند. دهان خوشبو شود و مقاومت دندان ها به خاطر فلوراید در مقابل پوسید گی افزایش یابد. البته وجود خمیردندان الزامی نیست. با آب خالی هم می توان مسواک زد. اما هرگز توصیه نمی شود به جای خمیردندان از نمک یا جوش شیرین استفاده کنید. چون باعث خراشیدگی مینا و صدمه به لثه می شود. موقع لزوم نمک را می توان به صورت آب نمک رقیق (یک قاشق چای خوری در یک لیوان آب) استفاده کرد.

روش درست مسواک زدن

ابتدا مسواک را با آب خیس کرده، مقداری خمیردندان روی مسواک می زنیم. موهای مسواک را به طور مایل روی سطح خارجی دندان ها قرار می دهیم (با زاویه ۴۵ درجه). در فک بالا موهای مسواک به طرف بالا و در فک پایین موهای مسواک باید به سمت پایین باشد. لثه در ناحیه طوق دندان حدود یک تا دو میلی متر به دندان نچسبیده و آزاد است و محلی است که مواد غذایی تجمع پیدا می کند. پس زمانی که موهای مسواک را با زاویه ۴۵ درجه در سطح خارجی دندان قرار دادیم، با فشار کوچکی موهای مسواک زیر لثه رفته و با حرکت لرزشی، موهای مسواک باقی مانده مواد غذایی را از زیر لثه به خارج می راند و بعد مسواک را به سمت سطح جونده دندان ها می کشیم (در فک بالا حرکت مسواک از بالا به پایین و در فک پایین از پایین به بالا). هر بار که این عمل انجام شود، سطح خارجی دو تا سه دندان تمیز می شود.

پس حدود ۱۵ بار این عمل باید انجام شود. بعد از اینکه سطح خارجی دندان ها تمیز شد، سطح جونده را مسواک زده و بعد به روش قبل سطح داخلی دندان ها تمیز می شود. برای تمیز کردن سطح داخلی دندان ها در قسمت جلوی دهان،مسواک را به صورت عمودی روی دندان ها قرار دهید و با حرکت بالا و پایین، سطح داخلی دندان ها را تمیز کنید.

 در روی سطح زبان، برجستگی و فرورفتگی های ریزی وجود دارد که غذا در بین آنها گیر می کند و گاهی باعث بوی بد دهان می شود. بهتر است هرچند روز یک بار، مسواک را در عقب زبان قرار داده و به سمت جلو بکشید و این عمل را چند بار تکرار کنید تا خرده های غذا از روی زبان تمیز شوند و بوی بد دهان از بین برود. بعد از مسواک کردن چند بار دهان را آب بکشید. بعد از مسواک زدن و شستن مسواک، نباید مسواک خیس را در ظرف دربسته گذاشت. بهتر است محافظ مسواک دارای سوراخ هایی باشد تا هوا در آن جریان داشته باشد. در غیر این صورت، هوای داخل جعبه دم کرده و باعث رشد میکروب ها می شود.

سطوح بین دندانی با استفاده از مسواک تمیز نمی شوند و با استفاده از نخ دندان می توان این سطوح را تمیز کرد. روش استفاده از نخ دندان بدین صورت است که با دستان تمیز، یک تکه به اندازه۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر جدا می کنیم، دو سر تکه جداشده را به هم گره می زنیم، به شکلی که یک حلقه به اندازه مناسب تشکیل شود (بزرگ تر یا کوچک تر بودن حلقه، تسلط ما را به نخ و نحوه حرکت در دندان از بین می برد).

با تکیه بر انگشت های شست که به فاصله مناسب (حدود دو سانتیمتر) کنار هم قرار داده شده، دندان های بالا را و با فشار انگشت های سبابه، دندان های پایین را نخ می کنیم. هنگام وارد و خارج کردن، نخ را به آرامی و با زاویه از یک طرف دیواره دندان وارد و از طرف دیگر خارج می کنیم. به مرور حلقه را می چرخانیم. این کار باعث می شود کثیفی از یک دندان به دندان دیگر منتقل نشود. سعی کنید به روش گره زدن و حلقه کردن نخ عادت کنید و نخ را دور انگشت نپیچید.

پیچیدن نخ دور انگشت ها، علاوه بر ناراحت کردن انگشت ها باعث می شود از قسمت اندکی از نخ دندان استفاده شود و باقی نخ بی استفاده بماند. نخ دندان را به آرامی به محل تلاقی دندان و لثه می کشیم تا تمیز شود. ممکن است در بارهای اول، لثه اندکی خونریزی داشته باشد که به مرور برطرف خواهد شد. اما اگر ادامه پیدا کرد، به دندانپزشک مراجعه کنید. نخ دندان خوب نباید پاره یا ریش ریش شود. اگر بعضی دندان ها همیشه نخ دندان را خراب می کنند، احتمال دارد بین دو دندان پوسیده شده باشد یا دندان ها به خوبی پر نشده اند.

توجه : از نخ معمولی (نخ خیاطی) به جای نخ دندان استفاده نکنید. الیاف نخ دندان به صورت رشته رشته کنار هم قرار گرفته اند و به سادگی میان دندان ها حرکت می کنند اما الیاف نخ های خیاطی به شکلی به هم بافته شده اند که حرکت آنها سخت است و به سختی حرکت می کنند. جدا از این، جنس نخ دندان خاص و در بیشتر انواع، حاوی فلوراید است. اما نخ خیاطی از پنبه یا پشم است که زود پاره می شود و الیاف آن لابه لای دندان باقی می ماند و مناسب دندان نیست. در شرایط اضطراری، استفاده از تکه کیسه فریزر (یا نایلون تمیز) به جای نخ دندان، به استفاده از نخ خیاطی برتری دارد.

کسانی که دندان های بریج شده دارند و امکان نخ کردن از بالا را ندارند می توانند با مشورت دندانپزشک، از نخ دندان های ویژه استفاده کنند. این نخ دندان ها نوک تیز و سفت دارند که می توان از کنار، وارد فاصله دو دندان روکش شده کرد (کاری مثل دوختن با نخ سوزن). بدنه این نوع نخ دندان ضخیم تر است و فاصله ها را تمیز خواهد کرد. سعی کنید به طور مداوم (روزی یکی دو بار) از نخ دندان استفاده کنید.نخ دندان هر زمان که مصرف شود (پیش یا پس از مسواک زدن) قبول است.

استفاده از نخ دندان تاثیر بسزایی در جلوگیری از پوسیدگی بین دندان ها و رفع بوی بد غذای مانده دارد. استفاده از نخ دندان باعث تمیز شدن انتهای لثه و استحکام آن نیز می شود.