سلول های قدیمی پوست سر تقریباً هر ماه با سلولهای جوان جایگزین می شود. برخی مواقع این جایگزینی از روال طبیعی خود بیرون آمده و موجب ایجاد اختلالاتی می شود که در اصطلاح به آن شوره سر (dandruff) گفته می شود. شوره در پی بروز برخی اختلالات در روند رشد طبیعی سلول های پوست سر بوجود می آید. در کل دو نوع شوره سر وجود دارد که عبارتند از شوره سر داخلی و شوره سر خارجی. شوره نوع داخلی به دلایل مختلف نظیر عدم تعادل در هورمون ها، رعایت نکردن بهداشت مو، آلرژی به فرآورده های لبنی، استرس عاطفی، چربی و نشاسته و یا عوامل ژنتیکی و ارثی بوجود می آید. نوع شوره سر خارجی، به دلیل عوامل خارجی مانند اسپری و ژل موها، استفاده نادرست از رنگ مو ها، آب و هوای سرد، حرارت و خشکی زیاد، شامپو یا ناکافی بودن میزان شستشوی سر در زمان حمام کردن رخ می دهد.
محققان بر این باورند که شوره سر با نوعی قارچ به نام پیتیروسپوروم اورال (Pityrosporum) پی اوال (P. oval) در ارتباط می باشد. این قارچ به طور دائم در پوست سر و بدن انسان زندگی میکند و معمولاً هیچ مشکلی را بوجود نمی آورد اما در برخی موارد که از حد کنترل خارج می شود منجر به شوره سر می شود.
علائم شوره سر
شوره سر می تواند در فرد دو حالت را بوجود آورد، این موارد عبارت اند از :
– موجب خشک شدن بیش از حد پوست سر شده و تکه های سفید کوچک که اغلب مومی و چرب هستند بوجود آورد.
– موجب چرب شدن پوست سر و بوجود آوردن پوسته های کوچک شود.
شوره سر معمولاً به صورت تکه های کوچک، گرد و سفید یا خاکستری در قسمت بالای سر بوجود می آید. این پوسته پوسته شدن می تواند در هر نقطه از بدن مانند سر، ابرو و ریش ایجاد شود و ممکن است تا گردن و شانه ها نیز گسترش یابد.
متأسفانه هیچ روشی برای جلوگیری از ایجاد شوره سر، وجود ندارد ولی در صورت بروز این مشکل راه حل هایی برای درمان آن وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
روش های درمان شوره سر
از آنجائیکه شوره سر یک روند طبیعی است به همین دلیل نمی توان آن را کاملا از گردش این روند طبیعی حذف کرد اما می توان آن را کنترل کرد.
– یکی از رایج ترین روش های درمانی برای شوره سر، شامپو ضد شوره است. پس از مصرف شامپو و یا محصولات نظیر آن، شوره سر به مدت تقریباً سه روز قطع می شود اما پس از آن دوباره برخواهد گشت. در زمان انتخاب شامپو ضد شوره سعی کنید نوع ملایم آن را انتخاب کنید. درست است که تمامی شامپو ها پوست سر را شستشو می دهند ولی برخی از آنها موجب خشک شدن بیش از حد پوست سر و در نتیجه موجب پوسته پوسته شدن پوست سر خواهند شد. اگر موهای خود را هر روز شستشو می دهید از شامپوهای ملایم مانند شامپو بچه استفاده کنید.
– نوعی شامپو به نام نیزورال(Nizoral) وجود دارد که تنها شامپوی حاوی ماده فعال شده برای مقابله با شوره سر نوع اوال P می باشد. اکثر شامپوهای ضد شوره موجود در بازار با رساندن PH پوست سر به حد عادی به صورت موقت از شوره جلوگیری می کنند اما شامپو Nizoral اثرگزاری طولانی تری نسبت به بقیه شامپو ها دارد و به همین دلیل فرد مجبور به شستشوی روزانه موهای خود نمی شود و این امر از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه می باشد. لازم به ذکر است که برای مشخص کردن علت اصلی شوره سر ابتدا باید با پزشک معالج مشورت شود و از مصرف هرگونه دارو و شامپو به صورت سر خود جداً خودداری کنید.
– شامپوهای گیاهی و طبیعی نیز در جلوگیری از ریزش مو و شوره می توانند موثر واقع شوند. عصاره گیاهانی نظیر رزماری، بابونه، آویشن، اسطوخودوس، آلوئه ورا، جوجوبا، یاسمن و انار در ترکیب شامپوها از دسته این گیاهان هستند.
– تغذیه عامل بسیار موثر دیگری است که در درمان شوره سر می تواند نقش بسزائی ایفا کند. مصرف میزان کافی ویتامین B برای مقابله با کربوهیدرات های ناکارآمد و متابولیسم اسیدهای چرب که می توانند موجب شوره سر شود تا حدود زیادی از ایجاد شوره سر جلوگیری می کند. سیر و روغن آویشن نیز برای شوره سر مفید هستند. شما همچنین می توانید یک پیاز تازه را نصف کرده و به پوست سر خود بمالید این کار شوره سر شما را کاهش خواهد داد.
– از محصولاتی که حاوی الکل هستند خودداری کنید. این محصولات موجب خشک شدن پوست سر و در نهایت ایجاد شوره می شود.
– پیاده روی، ورزش منظم، نوشیدن آب به میزان کافی و مصرف مواد غذائی سالم و ارگانیک نیز تاثیر فراوانی در درمان شوره سر دارند.
– شما می توانید از راه حل بسیار ساده و طبیعی نیز برای درمان شوره سر استفاده کنید. در این روش باید چند عدد گوجه فرنگی را در آب بجوشانید، سپس پوست گوجه فرنگی ها را بگیرید و آنها را له کنید. سپس این مایع را قبل از حمام به سر خود بمالید و بعد از 30 دقیقه با شامپو ضد شوره، سر خود را بشوئید. ماساژ پوست سر با روغن نارگیل نیز قبل از حمام می تواند در درمان شوره سر موثر باشد.
اگر بر روی پوست خود علائمی نظیر قرمزی، تورم، زخم و یا تراوش همراه با تکه های پوست مشاهده کردید، این علائم می توانند به دلیل بیماری هایی مانند پسوریازیس (psoriasis) (پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی است که لزوماً خارش دار نبوده با پلاکهای قرمز رنگ همراه با پوسته ریزی مشخص می شود) و یا عفونت قارچی باشد. در صورت مشاهده علائم غیر معمول و شوره سر غیر عادی به پزشک مراجعه کرده و از مصرف سر خود هرگونه دارو، شامپو و گیاه خودداری نمائید.
