وقتی دستگاه ایمنی به‌طور غیرطبیعی نسبت به یک دارو واکنش می‌کند، آلرژی دارویی بروز می‌نماید. مصرف تعدادی از داروها، از جمله داروهای نسخه‌ای و بدون نسخه، ممکن است سبب آلرژی دارویی شوند. شایعترین شناسه‌ی آلرژی دارویی کهیر، بثورات جلدی یا تب است. ممکن است در هر زمانی واکنش آلرژیک نسبت به یک دارو به وجود آید حتی اگر در گذشته، واکنشی نسبت به آن دارو وجود نداشته است.
بسیاری از نشانه‌های مرتبط با دارو، آلرژی دارویی حقیقی نیستند و دستگاه ایمنی را درگیر نمی‌کنند. واکنش‌های آلرژی دارویی و واکنش‌های غیرآلرژیک دارویی غالباً با هم اشتباه می‌شوند زیرا ممکن است نشانه‌های مشابهی ایجاد نمایند. هریک از این دو نوع واکنش را رویداد ناگوار دارویی می‌نامند و لازم است این دونوع واکنش توسط پزشک وارسی شوند. بعضی از واکنش‌های آلرژیک و غیرآلرژیک ممکن‌است شدید یا تهدیدکننده باشند.
نشانه‌ها:
بسیاری از واکنش‌های آلرژیک ظرف چند دقیقه بعد‌از مصرف دارو آغاز می‌شوند. اما امکان دارد واکنش‌آلرژیک نسبت به دارو،چند هفته پس از مصرف دارو ظاهر شود.
نشانه‌های آلرژی دارویی شامل است بر:
ـ بثورات جلدی
ـ کهیر
ـ خارش
ـ ورم صورت
ـ تب
ـ کوتاهی نفس
ـ آنافیلاکسی که واکنشی تهدید کننده‌است.
علل:
آلرژی دارویی وقتی بروز می‌کند که دستگاه ایمنی به اشتباه به جای آنکه دارو را سودمند تلقی‌کند، ماده‌یی زیانبار می‌شناسد. سپس دستگاه ایمنی نسبت به دارو واکنش می‌نماید. مواد‌شیمیایی آزاد شده به‌علت این واکنش سبب بروز شناسه‌ها و نشانه‌های همراه واکنش آلرژیک می‌گردند.
هنوز معلوم نیست که چرا دربعضی افراد آلرژی‌های دارویی یا سایر واکنش‌های ناگوار دارویی ایجاد می‌شود و درعده‌یی این واکنش‌ها به‌وجود نمی‌آید. ممکن‌است دراین زمینه صفات موروثی و نیز عوامل محیطی و تعداد قرص‌های مصرفی با گذشت زمان مؤثر باشد.
آلرژی آنتی‌بیوتیک:
آلرژی‌های دارویی غالباً به‌علت پنی‌سیلین، آنتی‌بیوتیک‌های دارای ارتباط نزدیک با پنی‌سیلین و آنتی‌بیوتیک‌های حاوی سولفونامید به‌وجود می‌آیند. آنتی‌بیوتیک‌ها سبب بروز واکنش‌های غیرآلرژیک مانند تهوع یا اسهال نیز می‌شوند.
آلرژی واکسن:
به‌ندرت، پس‌از واکسیناسیون، واکنش‌های آلرژیک بروز می‌کنند. در بعضی موارد ممکن‌است واکنش‌های آلرژی به‌علت خود واکسن باشد ولی درغالب موارد واکنش‌آلرژی دراثر اجزای دیگر موجود در واکسن مانند تخم مرغ یا نئومایسین شعله‌ور میگردد. واکنش‌های غیرآلرژیک نسبت‌به واکسن ازجمله قرمزی و خارش شایع است ولی دربسیاری از موارد این واکنش‌ها وخیم نیستند و نشانه‌ها به سرعت بهبود می‌‌یابند.
واکنش‌های ناگوارغیر‌آلرژیک:
دربسیاری موارد، آنچه که به‌نظر می‌آید آلرژی دارویی باشد درواقع واکنشی است که دستگاه ایمنی را درگیر نمی‌کند. با وجودی‌که به‌نظر می‌رسد این واکنش‌ها شبیه آلرژی باشند ولی ممکن‌است این واکنش‌ها، عارضه‌ی جانبی دارو یا شناسه‌ی حساسیت دارویی باشند و واکنش آلرژیک به‌شمار نمی‌آیند.
عوارض واکنش‌های وخیم دارویی شامل موارد زیر است:
آنافیلاکسی: این واکنش‌وخیم آلرژیک ممکن است خطرناک باشد ویک اورژانس طبی تلقی می‌شود.
کم‌خونی ناشی از دارو: این حالت وقتی بروز می‌کند که دارو سبب بروز واکنش دستگاه ایمنی شود که یاخته‌های خون را تخریب می‌نماید.
ناخوشی سرم: ناخوشی سرم serum sickness ممکن است سبب بروز نشانه‌های وخیم شده و به صدمه‌ی اعضا بیانجامد. شناسه‌ها و نشانه‌های این حالت شامل است بر بثورات جلدی و درد مفصل که معمولاً یک هفته یا بیشتر بعد از شروع مصرف دارو بروز می‌کند.
روش‌های درمان و داروها:
معمولاً درمان آلرژی دارویی شامل است بر توقف مصرف دارو. همچنین ممکن است برای تسکین نشانه به دارو و یا درمورد واکنش‌وخیم به مراقبت اورژانس نیاز باشد.
حساسیت‌زدایی:
در بعضی موارد، حساسیت به دارو را می‌توان با آغاز یک دوز جزئی و افزودن تدریجی بر میزان آن در طول زمان ازبین برد. این روش زیر مراقبت طبی و درمطب پزشک، بیمارستان یا کلینیک آلرژی انجام می‌شود. به‌طورکلی، این روش‌وقتی مورد استفاده قرارمی‌‌گیرد که بیمار نسبت به دارویی آلرژی داشته باشد وجانشین دیگری برای دارو موجود نباشد.
پیشگیری:
درصورت وجود سابقه‌ی آلرژی احتمالی دارویی، با استفاده از آزمون جلدی می‌توان شک را به یقین تبدیل کرد. آزمون‌های مربوط به آلرژی پنی‌سیلین معمولاً نسبت به آزمون‌های جلدی برای آلرژی به سایر داروها قابل‌اعتمادترند.
وقتی شخص بداند که به آلرژی دارویی دچار است، لازم خواهد بود ازتماس با آن دارو و داروهای وابسته بپرهیزد. تمام این موارد باید با مراقبان بهداشت ازجمله دندانپزشک درمیان گذاشته شود. بیماران دچار آلرژی باید از دستبند یا آویزه‌ی خاص هشدار دهنده استفاده نمایند. همچنین لازم است اینگونه بیماران سرنگ مخصوص اپینفرین به همراه داشته باشند.
