کبد چرب، و یا استئاتوز، اصطلاحی است که تجمع چربی در کبد را توصیف می کند. هر چند وجود مقداری چربی در کبد نرمال است. اگر میزان چربی موجود در کبد بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد باشد، کبد چرب تلقی می شود.
این بیمای قابل درمان است و معمولاً مشکل حادی ایجاد نمی کند.
کبد دومین ارگان بزرگ بدن است. نقش بسیار عمده ای در سلامت بدن دارد. مانند فیلتر عمل می کند و موادی که وارد بدن می شوند را پردازش کره و موجب دفع سموم و مواد مضر و زائد از بدن می شود.
کبد معمولاً خودبه خود توسط سلول های جدید بازسازی می شود.
هنگامی کبد به طور مکرر آسیب ببیند، دچار زخم می شود. زخم های کبدی را به عنوان مشکلی به نام سیروز کبد شناخته می شود.
کبد چرب یک مشکل بسیار رایج است. حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از آمریکایی ها به این بیماری دچارند. اغلب موارد کبد چرب در افراد بین سنین ۴۰ و ۶۰ سال رخ می دهد.
علائم کبد چرب چیست؟
گاهی علامت مشخصی برای کبد چرب دیده نمی شود.
در برخی موارد فرد ممکن است دچار درد ها و ناراحتی ها در ناحیه ی شکمی شود.
هضم غذا ممکن است مختل شود.
ناحیه ی شکم و کبد ممکن است متورم و ملتهب شود.
در برخی موارد کاهش اشتها و کاهش وزن نیز از علائم کبد است.
در برخی افراد در اثر چرب شدن کبد، ممکن اسن مشکلات پوستی و ریزش مو نیز رخ دهد.
علل چرب شدن کبد کدامند؟
شایع ترین علت کبد چرب اعتیاد به الکل است. سبک زندگی ناسالم، تغذیه ی نادرست و عدم تحرک نیز از عوامل اصلی چرب شدن کبد است.
زمانی که مقدار زیادی چربی در بدن وجود داشته باشد، و سوخت و ساز بدن به قدر کافی سریع نباشد، چربی اضافی در سلول های کبدی تجمع می یابند. بنابراین یک رژیم غذایی با چربی بالا رابطه مستقیم با چب شدن کبد و ایجاد بیماری های کبدی دارد.
سایر علل شایع کبد چرب شامل:
چاقی
چربی خون بالا
بیماری دیابت
وراثت
کاهش وزن سریع
اثر جانبی برخی از داروها، از جمله آسپیرین، استروئیدها، تاموکسی فن، و تتراسایکلین
انواع کبد چرب
چهار نوع کبد چرب وجود دارد.
کبد چرب غیر الکلی Nonalcoholic Fatty Liver
کبد چرب غیر الکلی (NAFL) زمانی ایجاد می شود که کبد توانایی شکست بافت های چربی را نداشته باشد. این چربی ها در کبد ذخیره می شوند. در این نوع، چرب شدن کبد ناشی از مصرف الکل نیست.
کبد چرب ناشی از الکل Alcoholic Fatty Liver
چرب شدن کبد جزو آسیب های اولیه ای است که الکل به کبد وارد می کند.
نوشیدن بیش از حد الکل موجب می شود که کبد توانایی خود را از دست داده و نتواند چربی ها را به خوبی بشکند و تجزیه کند.
این مشکل با ترک الکل و پیروی از یک رژِیم غذایی سالم طی حدود ۶ هفته بهبود می یابد. در غیر این صورت، با ادامه ی مصرف الکل، احتمال ابتلا به سیروز کبد، که موجب زخم های کبدی می شود، افزایش خواهد یافت.
استئاتوهپاتیت غیرالکلی Nonalcoholic Steatohepatitis
زمانی که میزان زیادی چربی وجود داشته باشد، کبد متورم می شود. علت اصلی این امر مصرف الکل نیست. آن را استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) می نامند. این بیماری می تواند عملکرد کبد را مختل کند.
علائم این بیماری معمولاً عبارتند از:
از دست دادن اشتها
تهوع
استفراغ
درد شکم
زردی پوست (یرقان)
این مشکل اگر درمان نشود موجب بروز اسکار کبد و نارسایی حاد کبدی می شود.
کبد چرب حاد بارداری Acute Fatty Liver of Pregnancy
کبد چرب حاد از عوارض نادر بارداری است که می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
علائم آن معمولاً در سه ماهه سوم آغاز می شوند. این علائم شامل:
تهوع و استفراغ مداوم
درد در شکم بالای سمت راست
زردی
ضعف عمومی
با درمان به موقع این بیماری، بسیاری از زنان پس از زایمان بهبود یافته و تمام عوارض از بین می روند.
چه کسانی بیشتر در معرض کبد چرب قرار دارند؟
کبد چرب در اثر چربی اضافی بدن ایجاد می شود. آن را می توان با سبک زندگی مرتبط دانست.
افراد چاق، افرادی که الکل مصرف می کنند، مبتلایان به دیابت نوع ۲، افرادی که تحرک ندارند و… بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
سوء تغذیه و سندروم متابولیک نیز از مواردی هستند که خطر چرب شدن کبد را افزایش می دهند.
نحوه تشخیص کبد چرب چگونه است؟
اگر کبد شما ملتهب است، دکتر می تواند با معاینه ی بدنی آن را تشخیص دهد.
این مشکل با آزمایش خون نیز قابل تشخیص است. اگر آنزیم های کبدی در خون بیشتر از حد معمول باشند، دکتر تشخیص می دهد که کبد چرب است.
یک راه تشخیص دیگر، سونوگرافی است. چربی در کبد به عنوان یک منطقه سفید در تصویر سونوگرافی مشخص می شود.
یک روش دیگر، بیوپسی کبدی است. در این روش دکتر یک سوزن به داخل کبد فرو می برد و بافت کوچکی از آن را برای معاینه خارج می کند.
درمان کبد چرب چگونه است؟
یک دارو یا عمل جراحی برای درمان کبد چرب وجود ندارد. در عوض، دکتر توصیه هایی برای کاهش خطر ارائه می دهد.
این توصیه ها عبارتند از:
محدود کردن و یا اجتناب از نوشیدنی های الکلی
مدیریت کلسترول خود
کاهش وزن
کنترل قند خون خود
افزایش فعالیت بدنی
مصرف میوه های تازه، سبزیجات و غلات سبوس دار
نوشیدن چای سبز
بهترین کاری که می توانید انجام دهید، پیشگیری از آسیب رسیدن به کبد است. با رعایت نکاتی که ذکر شد، می توانید این عضو مهم را در بدن خود سالم نگه دارید.
یک روش موثر دیگر، نوشیدن آب به مقدار کافی است. کمبود آب برای دستگاه گوارش، کبد، کلیه و… مضر است.
