اطلاعات کلی:
ویتامین B۶ محلول در آب بوده و به حرارت و اسید مقاوم می‌باشد، البته اکسیداسیون، قلیا و نور ماورای بنفش به ویتامین B۶ آسیب می‌رساند. تقریباً ۵۰ درصد ویتامین در روند پختن و فرآوری از بین می‌رود.
حالت کوانزیمی این ویتامین پیریدوکسال فسفات PLP است که در حضور فسفات و به کمک آنزیم پیریدوکسال کیناز از پیروکسیدین،پیریدوکسال و پیریدوکسامین (اشکال مختلف B6) بدست می آید و نقش بسیار مهمی در واکنش های بیوشیمیایی دارد از جمله متابولیسم پروتئین (اسیدهای آمینه)،انتقال دهنده های عصبی (اسید گاما-آمینوبوتیریک،سروتونین و…)،گلیکوژن فسفریلاز و ….ویتامین B6 ضروری است برای تولید نیاسین (ویتامین B3) از اسید آمینه تریپتوفان، متابولیسم هموگلوبین (پروتئین موجود در گلبول قرمز) و….
عملکرد:
کوآنزیم پیریدوکسال ۵ – فسفات در واکنش‌های بیوشیمیایی گسترده‌ای دخیل می‌باشد، از جمله متابولیسم گلیکوژن و اسیدهای آمینه، سنتز اسیدهای نوکلئیک و سنتز و متابولیسم هموگلوبین. همچنین این ماده در سنتز، اسفنگومیلین و اسفنگولیپیدهای دیگر و نوروترانسمیترها نقش دارد.
پیریدوکسال فسفات PLP در انواع مختلف واکنش ها:
راسمیزاسیون ها (تبدیل L-آمینو اسیدها و D-آمینواسیدها به یکدیگر)، دکربوکسیلاسیون و ترانس آمیناسیون شرکت میکند.
راسمیزاسیون ها (تبدیل L-آمینو اسیدها و D-آمینواسیدها به یکدیگر)، دکربوکسیلاسیون و ترانس آمیناسیون شرکت میکند.
– پیریدوکسال ۵ – فسفات در متابولیسم اسید گاما-آمینوبوتیرک دخالت دارد.
• اسید گلوتامیک (اسید آمینه) بعد از دکربوکسیلاسیون توسط PLP تبدیل به اسید گاما-آمینوبوتیریک (انتقال دهنده ی عصبی به عنوان آرامش دهنده ی طبیعی بدن) میشود، فقدان یا کمبود این اسید موجب اختلالات عصبی میشود.
– ویتامین B۶ در شکل پیریدوکسال ۵ – فسفات به عنوان کوآنزیم بیشتر از صد آنزیم، نقش ایفا میکند
علائم و نشانه‌های کمبود:
-علایم و نشانه‌های کمبود ویتامین B۶ شامل آنمی هیپوکرومیک و میکروستیک، تشنج، درماتیت سبورئیک، گیجی و افسردگی می‌باشند.
– کمبود ویتامین B۶ در کودکان و شیرخواران، موجب اختلالات الکتروانسفالوگرافی و تشنجی میگردد.
– کمبود ویتامین B۶ در کودکان و شیرخواران، موجب اختلالات الکتروانسفالوگرافی و تشنجی میگردد.
– کمبود ویتامین B۶ در بزرگسالان موجب چیلوز، گلوسیت، استوماتیت، آنمی، تحریک پذیری، گیجی و افسردگی میگردد.
– کمبود ثانویه ویتامین B۶، ممکن است در اثر سوء جذب، اورمی، سرطان، نارسایی قلبی و سیروز ایجاد گردد.
– خانم‌های باردار، الکلی‌ها و افراد مسن در خطر کمبود ثانویه ویتامین B۶ می‌باشند.
منابع غذائی:
منابع غذایی حاوی ویتامین B۶ شامل گوشت، ماکیان، ماهی، تخم مرغ، سیب زمینی سفید و سبزیجات نشاسته‌ای می‌باشد. موز، لوبیای سفید، گردو، غلات بدون گلوتن مانند جو دو سر و سویا غنی شده از منابع دیگر B۶ می‌باشد.
افراد با نیازهای خاص:
– شیرخوارانی که شیر مادر می‌خورند و در هنگام تولد، غلظت پلاسمای B۶ آنها پایین است، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B۶ باشند.
– الکلی‌ها، به علت اختلال در تبدیل پیریدوکسین و پیریدوکسامین به پیریدوکسال فسفات، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B۶ باشند.
– افرادی که با داروهای مهار کنندهٔ فعالیت ویتامین‌ها از جمله ایزونیازید، پنی سیلامین، کورتیکواستروئیدها و یا ضد تشنج‌ها تحت درمان هستند، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B۶ باشند.
تداخل داروئی:
– واکنش نوریت محیطی در مصرف کنندگان ایزونیازید که همزمان از B۶ استفاده نمی‌کنند، شایع می‌باشد. – مصرف زیاد پیریدوکسین هیدروکلراید، اثرات سودمند لودوپا را کمرنگ میکند. – مصرف روزانه دویست میلی گرم B۶ به روی مدت یکماه غلظت سرمی داروهای ضد تشنج را کاهش میشود.
توجه داشته باشید که برای استفاده از این ویتامین از مواد غذایی استفاده کنید که مناسب گروه خونتان باشد.
