سنگ کلیه

مطلب را به اشتراک بگذارید

چه زمانی می توان گفت که فردی سنگ کلیه دارد؟

این بیماری ممکن است به صورت یک درد خفیف در پشت ظاهر شود اما ممکن هم هست که به تدریج آنچنان تشدید شود که به درد طاقت فرسایی مبدل شود که تاکنون هرگز مانند آن را بیمار تجربه نکرده است.  اما بیماران و خانواده آنها باید بدانند که خوشبختانه بیماری سنگ کلیه و درد آن قابل درمان است. همچنین با درمان مناسب از ایجاد سنگ های کلیوی جدید جلوگیری خواهد شد.

علایم سنگ کلیه چیست؟
این علایم شامل موارد زیر است:
• درد متوسط تا شدید که غالبا در پشت در ناحیه زیر دنده ها ایجاد می شود. که البته ممکن است به ناحیه بالای کمر و تا ناحیه کشاله ران هم گسترش پیدا کند.
• حالت تهوع و استفراغ
• تکرر ادارار
• احساس سوزش در هنگام ادرار
• مشاهده کردن خون در هنگام دفع ادرار

عوامل مستعدکننده سنگ کلیه کدامند؟

این عوامل شامل مواردی هستند که افراد را مستعد به ایجاد سنگ در کلیه ها می کنند. بعنوان مثال مصرف کم آب یک عامل خطر برای بروز سنگ کلیه است. برای بررسی بهتر این علایم به آزمون زیر پاسخ دهید. هرچه پاسخ های مثبت شما بیشتر است خطر بیشتری برای ابتلا به سنگ کلیه در شما وجود دارد:

آیا در روز کمتر از ۸ لیوان آب می نوشید    بله    خیر
آیا تاکنون سابقه ابتلا به بیماری سنگ کلیه را داشته اید؟    بله    خیر
آیا هیچ کسی در خانواده شما تاکنون مبتلا به سنگ کلیه شده است؟    بله    خیر
آیا سن شما بین ۳۰ تا ۵۰ سال می باشد؟    بله    خیر
آیا در منطقه ای دارای آب و هوای گرم زندگی می کنید؟    بله    خیر
آیا به دفعات زیاد دچار عفونت های ادراری می شوید؟    بله    خیر
آیا سابقه ابتلا به بیماری نقرس و بیماری روده ای دارید؟    بله    خیر
آیا نمک و گوشت زیادی در غذای روزانه خود مصرف می کنید؟    بله    خیر
آیا نوشابه، چای سیاه، شکلات، اسفناج و اجیل زیادی مصرف می کنید؟    بله    خیر
آیا چاق هستید یا اضافه وزن دارید؟    بله    خیر

اما در هنگام ابتلا به سنگ کلیه چه باید کرد؟
در اولین قدم شما باید به پزشک خود مراجعه نمایید. تا درمان مناسبی را برای این بیماری شروع نمایید. سعی کنید پاسخ همه سوالات بالا را به پزشک خود بگویید تا وی بتواند بهترین گزینه های درمانی را برای شما آغاز نماید. اما این سنگ ها چرا در کلیه ها تشکیل می شوند؟

سنگ کلیه چرا ایجاد می شود؟
ادرار دارای مواد معدنی مانند کلسیم است که باعث رشد کریستال هایی در ادرار می شوند. در مقابل برخی مواد معدنی دیگر در ادرار هستند که مانع از تشکیل این کریستال ها می شوند. در هنگام سلامتی بین این دو دسته از مواد تعادل وجود دارد. اما در برخی شرایط این تعادل بهم می خورد و در نتیجه کریستالهای بیشتر و بیشتری تولید شده و در نهایت منجر به ایجاد سنگهایی در کلیه می شوند. یکی از مهم ترین دلایل ایجاد این عدم تعادل در ادرار کم آبی است یعنی میزان آب مصرفی فرد  از میزان آبی که بدن نیاز دارد کم تر است و در نتیجه بدن دچار کم آبی می شود. این مساله همچنین در اثر مصرف برخی غذاهای خاص نیز رخ می دهد.

انواع سنگ کلیه کدامند؟

سنگ های کلیه در اندازه ها، شکل ها و رنگ های مختلفی ایجاد می شوند. که می توان در چهار گروه اصلی انها را دسته بندی کرد. هر کدام از این دسته سنگها از مواد معدنی متفاوتی تشکیل شده اند که معمولا هر بیماری به یکی از این انواع سنگ مبتلا می شود.

سنگ های کلسیمی

این دسته از سنگها که شابعترین نوع نیز هستند، از ترکیب کلسیم و مواد معدنی دیگر مانند اگزالات و فسفات تشکیل شده اند.

سنگ های اسید اوریک

این سنگها در رتبه دوم شیوع هستند و آنها ممکن است در افرادی که سابقه ابتلا به بیماری نقرس را دارند، ایجاد شوند.

سنگهای استروویتی

این دسته از سنگهای ادراری که گاهی سنگهای عفونی هم خوانده می شوند، بر اثر عفونت های ادراری ایجاد می شوند و از منیزیم و فسفات تشکیل شده اند.

سنگ های سیستئینی
این دسته از سنگها براثر تجم ماده ای به نام سیستئین به دنبال یک بیماری ژنتیکی به نام سیستئینوری ایجاد می شوند.
ارزیابی جهت درمان بیماری سنگ کلیه
تست های تشخیصی:

پزشک پس از انجام معاینات لازم و پرسیدن شرح حال بیماری، ممکن است که پیشنهاد یک یا چند تست تشخیصی بنماید. این آزمونها به تشخیص محل، اندازه و نوع سنگهای کلیوی کمک خواهند نمود. این ازمونها همچنین به مشخص شدن بهترین روش درمانی نیز کمک خواهند نمود.

تست ادرار (Urinalysis): 
یک نمونه ادرار برای مواردی مانند وجود خون، میزان اسید، کریستالها و عفونا بررسی می گردد.
ازمایش خون: این آزمایش برای بررسی میزان مواد معدنی خون انجام می شود و هچنین عملکرد کلیه ها را نیز ارزیابی می نماید.
سی تی اسکن (CT scan):
در این روش عکس برداری رایانه ای (کامپیوتری) به وسیله اشعه x از کلیه ها انجام می شود که اندازه و محل سنگها را نشان می دهد.
سایر روشهای تصویربرداری:
 روشهای دیگری نیز برای تصویربرداری از کلیه ها برای مشخص شدن سنگ های موجود در کلیه ها وجود دارند که از جمله آنها می توان به عکس ساده با اشعه x، سونوگرافی و عکس برداری با اشعه x همراه با تزریق ماده حاجب (IVP) نام برد.
برنامه درمانی مناسب
براساس ارزیابی های انجام شده که مواردی از آنها در بالا بیان شد، پزشک معالج برنامه درمانی را براساس اندازه، نوع و محل سنگهای ادراری بیمار انتخاب می نماید.

انواع گزینه های درمانی برای سنگ کلیه
دو راه اصلی برای درمان سنگ های کلیوی وجود دارد. روش اول کمک به دفع خودبخود سنگ از مجاری ادراری است. روش دوم، استفاده از روش های موجود برای دفع سنگ. روش جراحی باز نیز به ندرت برای درمان برخی سنگهای ادراری بکار گرفته می شود.
روش اول: کمک به دفع خودبخودی سنگ: بسیاری از زسنگهای ادراری می توانند خودبخود از طریق ادرار دفع شوند. که ممکن است با کمک داروها یا خودبخود انجام پذیرد که البته به هرحال عبور سنگ از مجرای ادرار در طول مسیر همراه با درد متوسط تا شدیدی می باشد.
روش های درمانی دفع سنگ: در این روش ها از ابزارهای مختلف (مانند سنگ شکن کلیه) برای شکستن و حذف سنگها استفاده می شود. که معمولا برای سنگهای بزرگ، عفونی شده و سنگهایی که خودبخود عبور نمی کنند بکار گرفته می شود.
در حین درمان چه باید کرد؟
در طول مدت درمان باید به نکات زیر توجه نمود:
اولا اینکه می توان از مسکن هایی برای تسکین درد استفاده کرد که به کاهش درد در حین عبور سنگ کمک خواهند کرد. این مسکن ها شامل مخدرها (مانند مرفین) و داروهای ضددرد و التهاب نوع NSAID مانند ایزوبروفن می باشد. که البته مصرف آنها باید به دقت و زیرنظر پزشک باشد.
دقت در ادرار روزانه برای مشاهده دفع سنگها نیز نکته دیگری است که بیماران باید نسبت به آن دقت نمایند.
در نهایت اینکه در موارد همراهی عفونت ادراری همراه با سنگها، درمان آن عفونت نیز الزامی است.
بیشتر سنگ های کلیوی در طی چند هفته دفع می شوند. که همانطور که گفته شد ممکن است به طور خودبخود یا به کمک درمان باشد.
در واقع سنگهایی که قطر آنها کمتر از ۵ میلی متر باشد، غالبا می تواند خودبخود دفع شوند. که در صورت تشخیص این مساله پزشک معالج ممکن است که از شما بخواهد که در طی مدت انتظار برای دفع سنگ، مقادیر زیادی آب بنوشید. همچنین ممکن است که با درخواست تصویربرداری های دوره ای حرکت سنگ را مجرای ادراری را پیگیری نماید.
مصرف دارو برای تسهیل عبور سنگ

برای تسهیل عبور سنگ، داروهایی که به دفع سنگ از طریق مجرای ادرار کمک می کنند. مانند داروهای دسته الفابلوکرها بکار گرفته می شوند. سایر داروهای مورد استفاده داروهای حل کننده سنگها به خصوص انواع اسید اوریکی است.

چه زمانی با پزشک خود باید تماس بگیرید؟
در حین عبور سنگ، زمانی که به مسایل زیر برخورد می کنید باید با پزشک خود تماس بگیرید:
ناتوانی در دفع ادرار                             درد شدید غیرقابل تحمل و مداوم
تهوع و استفراغ شدید                         خونریزی شدید از مجرای ادرار

و اگر که تب بالای ۳/۳۸ درجه یا بیشتر رخ داد، و همراه با لرز بود نشان دهنده عفونت خطزناک و شدید است و باید بلافاصله به بیمارستان یا اورژانس مراجعه کنید.

استفاده از دستگاه سنگ شکن کلیه یا Schock wave lithotripsy
این دستگاه ها رایج ترین روش برای درمان سنگهای کلیه هستند. که به وسیله امواج صوتی سنگها را به قطعات زیر می شکنند. این کار منجر به کوچک شدن و در نتیجه دفع ساده تر آنها منجر می شود. این روش غالبا برای سنگهایی انجام می شود که در درون خود کلیه و یا در قسمت های فوقانی مجرای ادرار نزدیک به کلیه قرار دارند.

سنگ شکن کلیه چگونه کار می کند؟
این دستگاه که در خارج از بدن قرار داده می شود، امواج صوتی را از خارج از بدن به سمت سنگها می فرستد. این امواج از بین بافتهای بدن عبور کرده و سنگها را در درون کلیه خورد می کنند تا آسان تر از طریق ادرار دفع شوند. این امواج صوتی که بر روی سنگها متمرکز می شوند. اثر کمی بر روی سایر بافتهای اطراف سنگ دارند. معمولا قبل و بعد از انجام این روش با انجام تصویر برداری با اشعه x (رادیوگرافی) محل سنگ و سپس خورد شدن آن پس از انجام این روش بررسی می شود.

این کار چگونه انجام می شود؟
در انجام این کار بیمار بیهوش می شود و معمولا در همان روز انجام عمل سنگ شکن مرخص شده و به منزل می رود. ممکن است پزشک معالج از شما بخواهد که چند روز پس از عمل، یک تصویر برداری با اشعه x (رادیوگرافی) برای بررسی وضعیت سنگ انجام دهید و اگر لوله ای ( stent ) در مجرای ادرار برای تسهیل دفع و احیانا خون کار گذاشته شده، خارج می گردد.

خطرات و عوارض انجام عمل سنگ شکن:

این روش نیز مانند همه درمانها عوارضی دارد که شامل موارد زیر است:

• عوارض ناشی از گذاشتن لوله از قبیل تکرر ادرار، خون در ادرار و سوزش در حین ادرار
• نیاز به تکرار عمل
• عفونت
• خونریزی داخلی ( بسیار نادر است)

چه زمانی با پزشک خود باید تماس بگیرید؟
پس از انجام عمل سنگ شکن کلیه در صورت بروز هریک از مشکلات زیر، باید با پزشک خود تماس بگیرید:
تب بالای ۳۸ درجه                             درد شدید غیرقابل تحمل و مداوم
استفراغ شدید                                 خونریزی شدید از مجرای ادرار
ناتوانی در ادرار کردن                         سرگیجه و خستگی شدید
روش های دیگری نیز برای این مساله وجود دارد که از جمله آنها می توان به اوتروسکوپی و جراحی اشاره کرد.
پیشگیری از بروز مجدد برای همه عمر

هر کسی که یک بار مبتلا به سنگ کلیه شود،در مابقی عمر شانس بیشتری برای ابتلا به بیماری دارد. بنابراین باید برای ممانعت از بروز سنگ های جدید مراقبت کند و مسائلی را رعایت نماید. مثلا باید آب زیاد بنوشد و تغذیه صحیحی داشته باشد.

نوشیدن آب فراوان:
دریافت آب به میزان لازم، به دفع مواد معدنی مضر از بدن از طریق ادرار کمک می کند.توصیه شده است که در روز ۸ لیوان بزرگ آب نوشیده شود. و بهتر است آب معدنی نه نوشابه ها مصرف شود. که بهتراست:
نوشیدن آب با هر وعده غذا و همچنین یک لیوان آب هنگام مسواک زدن و قبل از خواب
حمل کردن یک بطری آب در طول روز برای مصرف در زمان لازم
عدم مصرف الکل و کاهش مصرف کافئین (قهوه)
ارزیابی رنگ ادرار، برای ارزیابی مصرف کافی آب. ادرار روشن و شفاف مناسب است و ادرار تیره نشاندهنده لزوم مصرف بیشتر آب است.

پیروی از یک ر‍ژیم غذایی سالم

تغذیه سالم برای رسیدن به میزان کافی از مواد معدنی در ادرار است. برخی توصیه ها عبارتند از:
کم کردن میزان دریافت سدیم و پروتئین حیوانی (کره و گوشت قرمز)
مصرف کم غذاهای حاوی اکزالات مانند آجیل ها و دانه های خوراکی، سبزی های برگ دار سبز و چای سیاد و نوشابه های گازدار
مصرف میزان مشخصی کلسیم در غذای روزانه، مصرف کم و یا زیاد آن به سنگ کلیه منجر می شود.
خودداری از مصرف میزان بالای ویتامین C
کاهش وزن نیز بسیار کمک کننده است.

مقالات مرتبط

رایس کیک سیاه دانه

تاریخچه:
منشا اصلی رایس کیک به کشور ژاپن بر میگردد، که این محصول در بین مردم این کشور بسیار محبوب می باشد.
رایس کیک امروزی را چه کسی اختراع کرد؟
در اوایل قرن بیستم “آلکساندر پیرس آندرسون” گیاه شناس مشهور آمریکایی توانست برای نخستین بار، با روشی جدید برنج را به شکل رایس کیک های امروزی در آورد و پس از آن امتیاز آن را در اختیار شرکت های بزرگ تجاری قرار داد.

ادامه مطلب »

رایس کیک چند غله

تاریخچه:
منشا اصلی رایس کیک به کشور ژاپن بر میگردد، که این محصول در بین مردم این کشور بسیار محبوب می باشد.
رایس کیک امروزی را چه کسی اختراع کرد؟
در اوایل قرن بیستم “آلکساندر پیرس آندرسون” گیاه شناس مشهور آمریکایی توانست برای نخستین بار، با روشی جدید برنج را به شکل رایس کیک های امروزی در آورد و پس از آن امتیاز آن را در اختیار شرکت های بزرگ تجاری قرار داد.

ادامه مطلب »

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *