همه ما کم تا بیش در طول روز بنابر دلایل مختلف آن هم در زندگی پر فراز و نشیب امروزه دچار استرس می شویم. استرس گذشته از تمام تأثیرات منفی که روی سلامت عمومی بدن و سلامت روان دارد، می تواند موجب افزایش وزن نیز شود. کورتیزول که هورمون استرس نامیده می شود و در شرایط استرس زا در بدن ترشح می شود، عملکرد و تأثیرات زیادی روی بدن دارد. تأثیرات آن نیز به میزان کورتیزول موجود در سطح خون ربط دارد. مثلاً یکی از اثرات منفی که در نتیجه بالا بودن آن در بدن ایجاد می شود، افزایش وزن است.
چگونه استرس و کورتیزول باعث افزایش وزن می شود؟ کورتیزول چیست؟
کورتیزول یکی از هورمون هایی است که در شرایط استرس زا، بدن آن را آزاد می کند. از اثرات مثبت آزاد شدن کورتیزول در مواقع استرس می توان به بالاتر بردن آستانه درد، افزایش انرژی بدن، افزایش ایمنی و بهبود حافظه اشاره کرد. با این حال، هنگامی که کورتیزول مدتی طولانی تر از مدت زمان لازم در بدن بماند، می تواند تأثیرات منفی بیشتری روی سلامتی داشته باشد.
عملکرد هورمون کورتیزول عبارت است از تنظیم فشار خون، سوخت و ساز کامل قند، حفظ قند خون و حفظ سیستم ایمنی بدن. بدن ما در صبح ها بیشترین میزان کورتیزول را دارد اما این مقدار در شب کاهش می یابد.
کورتیزول، عامل تحریک اشتها و ذخیره چربی
تولید مداوم وغیر طبیعی هورمون کورتیزول می تواند تولید طبیعی این هورمون را مختل کند. یعنی به جای اینکه بدن در صبح ها بیشترین مقدار کورتیزول را داشته باشد و در شب کمترین، الگوی آن در بدن تغییر می کند. این هورمون مسئول فراهم کردن انرژی بدن با تحریک متابولیسم (سوخت و ساز) بدن ازطریق کربوهیدرات ها و چربی است، همچنین کورتیزول در آزاد کردن انسولین در بدن کمک می کند. این فعالیت های داخلی هورمون کورتیزول به افزایش اشتها منجر می شود. بنابراین هر چقدر که کورتیزول در بدن شما بیشتر مشغول به فعالیت باشد، احساس گرسنگی بیشتری می کنید.
زمانی که در شرایط استرس هستید، کورتیزول میزان قند خون را افزایش می دهد. وقتی که اتفاق استرس زا از بین برود ولی در بدن هنوز سطح بالایی از قند خون وجود داشته باشد، گلوکز زیادی به عنوان چربی در بدن ذخیره می شود. برخی از مطالعات نشان داده است که کورتیزول بیش از حد نه تنها موجب ذخیره چربی بدن می شود بلکه حتی این هورمون محل ذخیره چربی را نیز می تواند تحت تأثیر قرار دهد. محققان بر این باورند افرادی که دچار افزایش وزن ناشی از کورتیزول هستند به احتمال بالا دارای چربی شکمی هستند.
میزان کورتیزولی که بدن به منظور پاسخ به استرس تولید می کند برای وزن شما مضر نیست، بلکه افزایش وزن تنها با مقادیر بیش از حد کورتیزول بدست می آید.
کورتیزول و چاقی در خانم ها
برخی از مطالعات نشان داده است که استرس مزمن و کورتیزول بیش از حد می تواند به چاقی شکمی در زنان منجر شود. اگر در اطراف ناحیه میانی بدن چاق هستید و دارای یک سبک زندگی پر استرس می باشید، ممکن است لازم باشد برای کنترل سطح کورتیزول به دنبال راه چراه باشید! هر چند در حال حاضر بلاک کننده های کورتیزول در بازار وجود دارد ولی هیچ اثبات علمی وجود ندارد که این محصولات بتواند در کم کردن وزن به شما کمک کند. پس بهتر است با کاهش استرس، تغذیه سالم و پیدا کردن راه سالم برای مقابله با شرایط استرس زا به سلامت خودتان کمک کنید.
