ویتامین K یک گروه از ساختار مشابه، محلول در چربی ویتامین هایی است که بدن انسان برای اصلاح پروتئین های خاصی که برای انعقاد خون است و همچنین در استخوان و دیگر بافت ها به آن احتیاج دارد.تعدیل پروتئین ها اجازه می دهد که آنها را به یون کلسیم اتصال دهیم. ویتامین k شامل 2 پروتئین طبیعی k1 و k2 است. ویتامین k2 به نوبه خود شامل تعدادی از انواع مواد شیمیایی مرتبط با طول های مختلف از زنجیره های جانبی کربن که از اتم گروه ایزوپرونید ساخته شده است. ویتامین k1 همچنین به عنوان فیتومنادین و یا فیلوکین و یا فیتونادین شناخته شده است که توسط گیاهان ساخته می شود و بیشترین مقدار آن در سبزیجات برگ سبز یافت میشود زیرا بطور مستقیم در فتوسنتز نقش دارند. این ممکن است که ((فرم گیاه)) با ویتامین K باشد . این ویتامین بعنوان یک ویتامین فعال در حیوانات است و از وظایف کلاسیک ویتامین K شامل فعالیت در فرآیند تولید پروتئین در لخته شدن خون است. همچنین ممکن است حیوانات آن را تبدیل کنند به ویتامین k2. ویتامین K2 بعنوان ذخیره ساز اصلی در حیوانات است که دارای چندین زیر گروه در طول زنجیره های متفاوت از ایزوپرونید است. این ویتامین K2 مناکوئنیس نامیده میشود و خود را توسط تعدادی از باقی مانده های ایزوپرونید در زنجیره جانبی مشخص می کند. Menaquinones ها بطور مختصر MK-N خوانده می شوندکه در آن M مخفف Menaquinones و K مخفف ویتامین K و N نشان دهنده تعداد باقی مانده زنجیره جانبی isoprenoid است. برای مثال Menaquinone – 4 (بطور مختصر MK-4) دارای 4 باقی مانده Isoprene در زنجیره جانبی آن است
Menaquinone-4 (همچنین بعنوان Menatetrenone از چهار باقی مانده isoprene آن شناخته شده است) شایع ترین نوع ویتامین K2 در محصولات حیوانی از MK-4 است که بطور معمول از ویتامین K1 در بافت های خاص حیوانات (دیواره های شریانی- پانکراس و بیضه) که با جایگزینی غیر اشباع شامل 4 واحد isoprene باعث ایجاد Menaquinone -4 می شود. این نظیر ویتامین K2 ممکن است آنزیمی با عملکرد متمایز از ویتامین K1 داشته باشد. باکتری ها در روده بزرگ نیز می توانند ویتامین K1 را به ویتامین K2 تبدیل کنند. علاوه بر این باکتریها بطور معمول در طول زنجیره جانبی isopreneoid ویتامین K2 به تولید طیف وسیعی از اشکال ویتامین K2 می کنند که مهمترین آنها MK-7 به MK-11 که عنصری از ویتامین K2 است . تمام اشکال K2 به جز MK-4 که می توان تولید کرد بوسیله باکتری و می توان استفاده کرد از این اشکال در تنفس های بی هوازی .MK-7 ودیگر باکتری های گرفته شده از ویتامین K2 نشان می دهد فعالیت ویتامین K را در حیوانات. هنوز نا مشخص است برتری MK-7 بر MK-4 و در حال حاضر این موضوع در حال تحقیق و بررسی است. سه نوع ویتامین K مصنوعی شناخته شده است . ویتامین K3 و K4 وK5. اگرچه K1 و همه نظایر K2 ثابت شده اند که غیر سمی اند. ویتامین مصنوعی K3 نشان داده شده است که سمی است و همچنین ویتامین های مصنوعی K4 و K5 نیز غیر سمی هستند. کشف ویتامین K1 ویتامین K1 کشف شد در سال 1929 بوسیله دانشمند دانمارکی هنریک دم زمانی که بررسی می کرد نقش کلسترول را بادانه دادن به جوجه ها. بعد از چند هفته حیوانات بزرگ شدند و شروع کردند به خونریزی. این نقص نمی تواند ترمیم پیدا کند با اضافه کلسترول خالص به رژیم غذایی آنها . این به نظر می رسد که باهم بودن با کلسترول یک ترکیب دوم از مواد غذایی استخراج شده بود و این ترکیب ویتامین انعقاد نامیده می شود .ویتامین جدید حرف K را دریافت کرد ریرا اکتشافات اولیه آن در یک مجله آلمانی تحت عنوان ویتامین koagulation گزارش شده است. تبدیل ویتامین K1 به ویتامین K2 در حیوانات MK-4 از ویتامین K2 تولید میشود. از طریق تبدیل ویتامین K1 در لوزلمعده و دیواره های شریانی و در بیضه ها. در حالیکه پرسش های بزرگ هنوز هم مسیر بیوشیمیایی برای ویتامین K1 به MK-4 را احاطه کرده. این تبدیل به باکتریهای روده وابسته نیست. در واقع بافت که دارای مقادیر بالایی MK-4 است دارای ظرفیت های قابل توجهی برای تبدیل بالای 90 درصد K1 به MK-4 را دارد.
در سال ۱۹۳۵ (میلادی) دانشمندی دانمارکی بنام هنریک دام متوجه وجود ماده ای در بدن مرغ شد که باعث انعقاد خون میشد.وی این ماده را «ویتامین کا» نام گذاری کرد.تاکنون دو نوع از این ویتامین شناخته شدهاند که K1 و K2 نام دارند و تفاوت اندکی در ساختار مولکولی با یکدیگر دارند. ویتامین کا مانند ویتامین دی محلول در چربی است و بدن برای جذب آن نیاز به صفرا دارد.این ویتامین در برابر حرارت پایدار است اما در مقابل نور آفتاب و یخ زدگی از بین میرود. هر چه هوا گرمتر شود نیاز بدن به این ویتامین بیشتر میشود.
فواید ویتامین کا:
مهمترین فایده این ویتامین جلوگیری از خونریزی است.ویتامین کا در کنترل و درمان خونریزی ناشی از بیماریهای کبد، زردی و زخم معده سودمند است و همچنین خونریزیهای ناشی از استفاده طولانی مدت از آسپرینها و آنتی بیوتیکها را درمان میکند.همچنین این ویتامین در درمان خونریزی شدید در دوران قاعدگی مفید است.به نوزادان زودرس که امکان خونریزی در آنها زیاد است هم بعد از تولد ویتامین کا تزریق میکنند.همچنین این ویتامین در پیشگیری از سنگ کلیه و درمان پوسیدگی استخوان سودمند است.نوع مصنوعی آن که محلول در آب است در درمان زخمهای پوستی مفید است.
کمبود ویتامین کا:
کمبود ویتامین کا باعث میگردد افراد در گرما دچار خونریزی بینی میشوند. وجود ویتامین کا برای انعقاد خون لازم است و بدون این ویتامین کبد نمیتواند پروترومبین که موجب انعقاد خون است را بسازد.همچنین کمبود این ویتامین در پوکی استخوان نیز مؤثر است. عواملی ممکن است باعث شوند کمبود ویتامین کا در بدن بروز کند؛ مانند عدم جذب چربیها در روده، بیماریهای کبد یا در شرایطی که مصرف آنتیبیوتیک باعث از بین بردن باکتریهایی که در روده ویتامین کا تولید میکنند بشود.همچنین در کودکانی که فقط از شیر مادر تغذیه میکنند نیز احتمال کمبود ویتامین کا وجود دارد.اشعه ایکس و اشعه رادیو اکتیو و همچنین آلودگی هوا این ویتامین را در بدن از بین میبرند.
منابع حاوی ویتامین کا:
کاهو سرشار از ویتامین کا است.
نیمی از ویتامین کا مورد نیاز بدن توسط باکتریها در روده خود انسان ساخته میشود .علاوه بر آن مواد غذایی شامل جعفری، کلم، اسفناج، گل کلم، زرده تخم مرغ، کاهو، چای سبز، گوجه فرنگی، مارچوبه، کرفس، لوبیا سبز، شاهی، شلغم، روغن سویا، روغن کبد ماهی و برگ سبز و نخودسبز پختهاست. همچنین در شیر، گوشت و میوه جات به مقدار کم وجود دارد. میزان نیاز روزانه انسان به این ویتامین در مردان ۸۰ میکروگرم و در زنان ۶۵ میکروگرم است. مقداری از این ویتامین در کبد ذخیره میشود که جوابگوی نیاز یک هفته بدن انسان میباشد.خوردن سبزیهای پربرگ و تیره برگ برای دریافت این ویتامین سودمند است.همچنین چون این ویتامین محلول در چربی است، خوردن سس با سالاد باعث افزایش جذب این ویتامین میشود.
توجه داشته باشید که مصرف کاهو برای دارندگان گروه خون A سودمند و برای دارندگان گروه خون O و B و AB بلامانع است.
توجه داشته باشید که مصرف کاهو برای دارندگان گروه خون A سودمند و برای دارندگان گروه خون O و B و AB بلامانع است.