هیستامین یکی از مواد شیمیایی است که هنگام واکنش پادتن‌ها (آنتی بادی ها) با مواد آلرژی زا (حساسیت زا) در بدن آزاد می شود و مسئول بسیاری از علایمی است که در التهاب بینی ناشی از آلرژی دیده می شود.
داروهای آنتی هیستامین با خنثی کردن عمل هیستامین باعث می شوند که خارش و آبریزش بینی و عطسه کردن تسکین یابد. هم چنین این داروها علایم مربوط به حساسیت در مناطقی غیر از بینی مثلا کهیرها یا دانه های پوستی را بهبود می بخشند.
داروهای آنتی هیستامین را در صورت امکان باید پیش از حمله آلرژی مصرف کرد. داروهای آنتی هیستامین به اشکال مختلف قرص، قطره چشمی، شربت و اسپری بینی وجود دارند. در بسیاری موارد، این داروها در دو شکل سریع الاثر و با اثر تدریجی هم وجود دارند.
داروهای آنتی هیستامین مشکلاتی هم به وجود می آورند. از آنجایی که این داروها ترشحات مخاطی را غلیظ می کنند ممکن است در مورد سینوزیت عفونی یا عفونت باکتریایی باعث بدتر شدن علایم شوند، بنابراین افراد مبتلا به سینوزیت عفونی یا باکتریایی حتی در فصل آلرژی نباید آنتی هیستامین مصرف کنند.
مشکل دیگر آن است که آنتی هیستامین ها در طول زمان، اثربخشی شان را از دست می دهند و بیماران مجبورند نوع متفاوتی از آن ها را به کار برند.
داروهای آنتی هیستامین به دو گروه قدیمی تر یا نسل اول و جدیدتر یا نسل دوم تقسیم می شوند، تفاوت عمده این دو گروه در میزان ایجاد عارضه جانبی خواب آلودگی است. آنتی هیستامین های نسل دوم بر خلاف نسل اول کمتر این عارضه شایع را به وجود می آورند.
آنتی هیستامین های نسل اول:
از این گروه می توان به داروهای دیفن هیدرامین، کلماستین و کلرفنیرامین اشاره کرد. داروهای این گروه به خاطر آن که غیراختصاصی عمل می کنند و اثر ضد کولینرژیک(یعنی اثر استیل کولین یک پیغام بر عصبی را مهار می کنند) هم دارند، ممکن است عوارض جانبی متعددی ایجاد کنند.
از جمله این عوارض جانبی می توان به این موارد اشاره کرد:
* خواب آلودگی و اشکال در تفکر:
این عارضه از این لحاظ خطرناک است که ممکن است در بزرگسالان باعث حوادث کاری و تصادفات اتومبیل شود، اما تحقیقات موجود نشان می دهد که کودکانی که از این داروها استفاده می کنند کمتر دچار این عارضه می شوند.
* خشکی دهان
* سرگیجه
* اضطراب
* تپش قلب
* گلودرد
در مردان مبتلا به بزرگی پروستات مصرف این داروها ممکن است اشکال در ادرار کردن را بدتر کند.
برای تطابق با اثر خواب آلودگی این داروها رعایت نکات زیر کمک کننده است:
– دارو را در خانه چند ساعت پیش از خواب مصرف کنید.
– از سایر داروهایی که اثر خواب آور دارند پرهیز کنید.
– در حین استفاده از این داروها، از رانندگی و کار با ماشین های سنگین خودداری کنید.
اثر خواب آلوده کننده این داروها در طول زمان ممکن است کاهش یابد.
داروهای آنتی‌هیستامین نسل دوم:
از داروهای آنتی هیستامین نسل دوم می توان به فکسو فنادین، لوراتادین، سیتریزین و آکرواستین اشاره کرد. این داروها خاصیت ضد کولینرژیک ندارند و بنابراین در مقادیر تجویز شده، خواب آلودگی ایجاد نمی کنند.
عوارض شایع این گروه داروها عبارت اند از:
* سردرد
* خشکی دهان
این عوارض اغلب موقتی هستند و در طول درمان برطرف می شوند.
در موارد نادری تپش قلب و احساس سنگینی بر روی قفسه سینه در حین مصرف این داروها رخ می دهد که در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
مصرف در بارداری و شیردهی:
زنان باردار و شیرده باید از این داروها اجتناب کنند، مگر اینکه پزشک آن ها را تجویز کند.
اسپری‌های بینی آنتی‌هیستامین:
اخیراً داروی آنتی هیستامین موضعی به صورت اسپری بینی هم به بازار دارویی آمده است. این دارو که آزلاستین(نام تجارتی Astelin) نام دارد، می تواند جایگزین داروهای خوراکی ضد آلرژی های فصلی شود و پُرخونی و گرفتگی بینی و سایر علایم آلرژی را برطرف کند.
عوارض جانبی این اسپری عبارت است از:
* مزه تلخ
* اثر خواب آلودگی آور
