مطلب را به اشتراک بگذارید

خواص جو دوسر به نقل از وزارت بهداشت سازمان غذا و دارو

جودوسر یولاف (oat)، مقوی قلب و ضد افسردگی

یک تحقیق نشان داد که مصرف روزانه‌ی ۱۰۰ گرم جو دو سر خشک به مدت سه هفته باعث کاهش ۲۳ درصد کلسترول تام، ۲۳ درصد کلسترول LDL (چربی بد خون)، ۲۱ درصد تری گلیسیرید، و افزایش ۲۰ درصدی کلسترول HDL (چربی خوب خون) شده است.

جودوسر گیاهی است علفی به ارتفاع تا یک متر یا بیشتر، دارای میوه‌های شبیه به جو و منتهی به دو نوک باریک.

برگ‌های این گیاه باریک، بلند و نوک تیز است. ساقه‌ی آن نسبتاً نازک و قسمت مورد استفاده‌ی گیاه، دانه‌ی آن است. جو دو سر از خانواده گندمیان است و دارای گل‌های بسیار ریز و نامشخص بوده و این گل‌ها در دستجاتی که اصطلاحاً سنبله نامیده می‌شوند قرار گرفته‌اند. هر سنبله توسط دو برگچه کوچک که پوش یا گلوم نامیده می‌شوند احاطه شده است و گلوم ها دارای زواید دراز نخی شکل می‌باشند که ریشک نامیده می‌شود.

تاریخچه:

جودوسر در مقایسه با دیگر غلات، از ارزش غذایی بالایی برای انسان برخوردار است و از نظر چربی و پروتئین، بسیار غنی می‌باشد. قسمت اعظم جو ذخیره شده، به مصرف خوراک دام می‌رسد؛ ولی توجهات اخیر به فیبر موجود در جو دو سر، کاربرد انسانی آن را نیز افزایش داده است. عصاره‌ی جو دو سر برای بیش از یک قرن، به عنوان تسکین دهنده جلدی به کار می‌رود. از یک صد سال قبل از میلاد جو دو سر بیش‌تر در نواحی شمالی کشت می‌شده است.

منبع جغرافیایی:

جودوسر از علف‌های خود رو است ولی به علت سازگاری با انواع آب و هواها در نقاط مختلفی از دنیا کشت می‌گردد. این گیاه در بیشتر نقاط کشور رویش دارد و آن را می‌توان در آذربایجان، لرستان، فارس، اراک و حتی خوزستان مشاهده نمود.

ترکیبات مهم:

در کاه گیاه خشک شده حدود دو درصد سیلیس وجود دارد که این میزان در خاکستر آن به ۷۰- ۵۵ درصد می‌رسد. فلزات با ارزش دانه در مقایسه با بقولات دیگر بیش‌تر است. برای مثال آهن به میزان حدود ۳۹ میلی گرم، منگنز ۵/۸ میلی گرم و روی ۲/۱۹ میلی گرم در هر کیلو دانه‌ی خشک آن موجود می‌باشد.

ترکیبات دیگر آن شامل مقادیر زیادی فلاوونوئید، کاروتنوئید و مشتقات کلروفیل است. خاصیت قوی قارچ کش آن در بیرون از بدن مربوط به ترکیبات تری ترپنوئیدهای آن از جمله آونوکرزید برگ‌ها است.

اثرات مهم:

* جودوسر منبع خوبی از انرژی، پروتئین و چربی برای انسان و مخصوصاً بچه‌ها است.

* هم چنین به خاطر داشتن گلوتن خاص، دارای اثراتی ویژه جهت پوست‌های خشک و خارش داراست.

* محصولات حمام از جمله محلول‌های کلوییدی، صابون، ژل و پودرهای حاوی عصاره‌ی جودوسر در بازار عرضه شده‌اند.

* از عصاره نوعی جودوسر در طب سنتی آیورودا جهت ترک اعتیاد تریاک استفاده می‌شده است.

* یک گزارش علمی نشان می‌دهد که جو دو سر ممکن است میل به سیگار را کاهش دهد. یک تحقیق که بر روی ۲۶ نفر سیگاری انجام شد، نشان داد که پس از مصرف ۴ هفته از عصاره هیدرو الکلی جو دو سر، تعداد سیگار روزانه‌ی آن‌ها از ۲۰ سیگار در روز به ۶ عدد کاهش یافت. کاهش سیگار افراد مذکور حداقل تا دو ماه ادامه یافت و این در حالی بود که گروه کنترل که از دارونما استفاده می‌کردند روزانه ۱۷ سیگار می‌کشیدند.

چای تهیه شده از جو دو سر دارای اثرات آرام بخش، مسکن و ادرارآور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم موثر است

* از خواص مهم دیگر جودوسر، اثر کاهش چربی خون آن است با توجه به این که فیبرهای محلول در آب، کاهش کلسترول بیشتری نسبت به نوع نامحلول ایجاد می‌کنند و در جو دو سر میزان فیبر محلول نسبتاً بالا است، لذا اثر مذکور در آن چشم گیر است. به احتمال زیاد فیبرهای محلول با کلسترول و اسیدهای صفراوی روده باند شده، در نتیجه از جذب آن جلوگیری به عمل می‌آید. هم چنین این مواد ممکن است در جلوگیری از سنتز کلسترول نقش داشته باشند. از میزان ۱/۴ گرم فیبر موجود در جودوسر، ۹/۱ گرم آن محلول و ۲/۲ گرم آن فیبر نامحلول هستند.

جو دوسر صبحانه ارگانیک ۲۰۰ گرمی

یک تحقیق نشان داد که مصرف روزانه‌ی ۱۰۰ گرم جو دو سر خشک به مدت سه هفته باعث کاهش ۲۳ درصد کلسترول تام، ۲۳ درصد کلسترولLDL٬، ۲۱ درصد تری گلیسیرید، و افزایش ۲۰درصدی کلسترول HDL شده است.

* از اثرات دیگر جودوسر که در مطالعات اخیر اثبات گردیده است، اثر کاهش اسید اوریک آن است.

* چای تهیه شده از جودوسر دارای اثرات آرام بخش، مسکن و ادرارآور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم موثر است.

طریقه و مقدار مصرف:

یک لیوان آب جوش را به سه گرم از بلغور جودوسر اضافه می‌کنیم و ۲۰ دقیقه صبر می‌کنیم تا محلول دم بکشد.

پس از آن محلول را صاف کرده و بدون قند و یا با شیرینی کم مصرف می‌کنیم. این عمل می‌تواند چندین بار در روز تکرار شود.

فراورده‌ های گیاهی:

در اکثر موارد گیاه آن به صورت چای به عنوان آرام بخش مصرف می‌شود. هم چنین محصولاتی به صورت قرص یا دراژه از آن در دنیا موجود است که به عنوان آرام بخش عرضه شده‌اند. افزون بر این‌ها، محصولاتی جهت مشکلات پوست، یبوست و کاهش چربی از آن در دنیا عرضه شده است.

مهم‌ترین اثرات گزارش شده جو دو سر:

ضد افسردگی، ضد التهاب، ضد پروستاگلاندین، ضد ویروس، مقوی قلب، هضم کننده، ادرار آور، ملین، قارچ کش، محافظ کبد، کاهنده‌ی کلسترول خون، کاهنده‌ی اسید اوریک خون، محرک ایمنی بدن، مسکن و محافظ استخوان.

اثرات دارویی و طرز استعمال:

۱- درمان ضعف عمومی:

جوشانده دانه‌های بدون سبوس یولاف در شیر که به آن یک زرده تخم مرغ اضافه شده باشد داروی بسیار مناسبی برای درمان ضعف مفرط ناشی از بیماری‌ها و همچنین تقویت کودکان و افراد مسن می‌باشد.

۲- درمان یبوست و بواسیر:

جوشانده آرد و دانه‌های جو دو سر که صبح ناشتا به مقدار ۲ تا ۳ فنجان به مدت ۲ تا ۳ روز مصرف می‌شود اثر ملین داشته، یبوست را از بین می‌برد و از طرف دیگر بواسیر را نیز درمان می‌نماید.

۳- درمان سنگ کلیه:

جوشانده ۲۰ گرم دانه جو دو سر سبوس دار اثر مدر داشته و در درمان سنگ کلیه، انواع ناراحتی‌های کلیه، عدم دفع ادرار، آب آوردن انساج و … به کار می‌رود.

۴- التیام زخمی:

برای التیام زخم‌های کهنه و شدید می‌توان از خمیر آرد جودوسر مخلوط با مخمر آب جو استفاده نمود.

یک گزارش علمی نشان می‌دهد که جو دو سر ممکن است میل به سیگار را کاهش دهد. یک تحقیق که بر روی ۲۶ نفر سیگاری انجام شد، نشان داد که پس از مصرف ۴ هفته از عصاره هیدرو الکلی جو دو سر، تعداد سیگار روزانه‌ی آن‌ها از ۲۰ سیگار در روز به ۶ عدد کاهش یافت.

جو دو سر دارای خواص بسیاری است که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

مناسب برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک:

بسته به میزان حساسیت افراد مبتلا به سلیاک (Celiac Disease)، به گلوتن موجود در انواع گندم و جو و سایر غلات، مصرف جو دو سر به دلیل نداشتن گلوتن، بهترین غله انتخابی برای این دسته از افراد است.

کاهش کلسترول خون:

فیبر محلول به پایین آمدن سطح کلسترول خون کمک شایانی می نماید. تحقیقات نشان داده است که فیبرهای غذایی محلول موجود در جو دوسر و سبوس آن که از نوع بتا- گلوکان هستند، ۲۰ درصد از میزان کلسترول بد خون (LDL) را کاسته و سطح کلسترول خوب (HDL) را حداقل ۱۵ درصد افزایش می دهند.

کاهش فشار خون:

مصرف جودوسر در پایین آوردن فشار خون موثر بوده و احتمال سکته های قلبی و مغزی را کاهش داده و در بهبود کارآیی قلب بسیار مفید است.

تنظیم قند خون:

مصرف این غله در حفظ تعادل قند و انسولین خون بسیار موثر است، زیرا هضم نشاسته را کند کرده و عوارض ناشی از افزایش گلوکز خون که پس از خوردن غذا در این بیماران ایجاد می شود را کاهش می دهد، به همین دلیل بهترین غله برای افراد دارای دیابت نوع دوم است.

کاهش وزن:

خوردن جودوسر نه تنها فیبرهای مورد نیاز روزانه را به بدنتان می رساند، بلکه در کاهش وزن شما نیز موثر است. از آنجا که این غله آب زیادی را به خود جذب می کند، مصرف کم آن باعث پر شدن معده و احساس سیری می شود در نتیجه اشتهای شما نیز تنظیم می شود.

درمان یبوست و جلوگیری از هموروئید:

فیبر نامحلول این غله باعث بهبود کار دستگاه گوارش شده، فعالیت روده ها را توان بخشیده و در درمان یبوست و جلوگیری از هموروئید بسیار مفید است.

مبارزه با سرطان:

از خواص مهم جودوسر، خاصیت ضد سرطانی آن است که به دلیل وجود فیبر زیاد در این غله است. فیبرهای غذایی با سلول های سرطانی مقابله کرده و از فعالیت آنها می کاهند و به بدن کمک می کنند تا با انواع سرطان به ویژه سرطان روده بزرگ مقابله کند.

تقویت سیستم دفاعی بدن:

فیبر بتا گلوکان موجود در جو دو سر نه تنها از قلب شما محافظت می کند، بلکه سیستم دفاعی بدن شما را نیز تقویت می کند. همچنین جو دو سر با کمک به سلول های خاصی که اولین سلولهای دفاعی بدن هستنند باعث می شود تا بافت های عفونی سریعتر شناسایی شده و بهبود یابند.

رفع مشکلات پوستی:

انواع ویتامینها، الیستاسین، ویتامین E، کلاژن و آهن موجود در این غله مانع پیری و چین و چروک پوست می گردند و از فعالیت رادیکال های آزاد جلوگیری کرده و فرایند پیری را به تعویق می اندازند. ویتامین E موجود در این غله در التیام مشکلات پوستی مفید بوده وسبب شادابی و جوانی پوست می گردد.

با استفاده از جو دو سر پرک آماده مصرف، شما می توانید مقویترین و لذیذترین صبحانه ها، انواع سوپها، آش ها، غذاها، انواع کیک و کلوچه را با فیبر بالا و ویتامین B تهیه نمایید. حتی مقداری از آن را بر روی سالاد و یا درون آبمیوه ها و مهجون ها بریزید.

زمان پخت جودوسر پرک درشت (خرد نشده) حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه می باشد و نوع خرد شده آن به مدت ۴ تا ۷ دقیقه می پزد. البته لازم به ذکر است، از آنجا که این غله از قبل بخار پز شده است، لذا به صورت خام نیز قابل مصرف است.